Саурық батыр

Саурық Ыстамбекұлы (1798–1854) — Қазақ батыры. Қытай, Қоқан, Қырғыз шапқыншылығына қарсы күрестерде қол бастаған.

Саурық Ыстамбекұлы
Туған күні	1798 (1798)
Қайтыс болған күні	1854 (1854)
Ұлты	Қазақ
Қызметі	Батыр
Әкесі	Ыстамбек

Үйсін Шапырашты тайпасының Еміл-Есқожа руынан шыққан, Қарасай батырдың 5-ұрпағы. Немере iнісі, Сұраншы батырмен бірге Жетісуды Ілеге дейін билеген қоқан ханы мен қырғыздың Орман ханына қарсы жергілікті халықтан жасақ құрып, қазақ жерін, Жетісуды қорғаған. Ол жайлы халық арасында түрлі аңыздар қалыптасқан.

Ұлы Жүз қырғыз-қайсақтары туралы:

"Хотя до появления русских войск в этой части степи Большая орда и считалась под покровительством России с 1824 года, но китайцы не переставали посылать в Заилийский край свои отряды для сбора ничтожной дани до 1840 году, в который они потерпели горестное и плачевное поражение от здешних чапраштов при урочище Тирен-Узек. Отряд состоял из трех тысяч китайцев и собирая ясак, намеревался пробраться к ташкентскому аксакалу для переговоров. Еще до сих пор китайцы не могут забыть этого поражения и с глубоким негодованием отзываются о всяком кайсаке чапраштинского поколения"

- деп, Шоқан Уәлиханов, Қашқарга барғанда, сол 3 000 қытай жасағынын, қашып кұтылған қалдыктарымен кездесiп, әңгiмелескенi тұралы жазады. Сол 1840 жылы қытайлармен болған соғыста Шапырашты әскерiн Қарасай батырдың, Түркпенінен тарайтын, шөбересi, Дәулет батырдын немерелерi Саурық пен Сұраншы батырлар басқарған.

1853 жылы Сұраншы мен Саурық 300 жасақпен, Тілеуқабыл руын шапқан қоқандықтардын 20 000 әскерiн, казiргi Алматы облысы, Жамбыл ауданы, Қопа станциясы маңында тас талқан етiп жеңгенін, сол оқиғаларға өзі қатысып, көзімен көрген Сүйінбай ұстазы мен үлкендерден естігенін айтқан, Жамбылдың жырларынан білеміз. Ол Ресейдің Жетісуды жаулап алу саясатына наразылық танытушылардың да алдыңғы қатарында тұрып, орыс әскерлерінің Тойшыбек бекінісіне шабуылына ашық қарсылық білдірді.

Деректерге қарағанда Қарақыстақ өзенінің төменгі сағасында Саурық батырдың бекінісі болған. Бекініс төртбұрышты, қалың қабырғалы болып келген. Қабырғаларының ұзындығы 75 метр, ал ішкі ауданының жалпы көлемі 562 м2 болған.

Саурық батыр ел арасындағы дау-дамайды болдырмауға күш салып, қазақ-қырғыз халықтарының тату көршілік бас қосқан жиындарына белсене атсалысқан. Саурық батыр қырғыздармен соғыс кезінде қаза тапқан. Батырдың ерлігі туралы халық поэмаларында, аңыздар жырланған.