Саңғыру II қорымы

Саңғыру II қорымы – Ұлытау облысының республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері тізіміне енген ежелгі андроново мәдениетінің белгілерін сақтаған жалғыз археологиялық ескерткіш.

Орналасқан жері

Жаңаарқа ауданы, Айшырақ ауылынан батысқа қарай 5,5 км жерде, Санғыру шатқалы, Атасу өзенінің жоғары ағысында орналасқан. Алабы оңтүстіктен солтүстікке қарай гранит соқпақпен шектелген, солтүстік-шығыс және оңтүстік-батыс бөліктері батпақты.

Қорым сипаты

1958 жылы Орталық Қазақстан археология экспедициясының екінші жасағы Саңғыру II мекенінің обаларын зерттеп шықты. Алапта бес оба орналасқан, оның үшеуі тас тізбектерден орнатылған. Бірінші обадан басқа обалар алаптың солтүстік бөлігінде орналасқан. Обадан солтүстік батысқа қарай 100 м қашықтықта бір жинақы топта қола дәуірінің қорымы орналасқан, оның жекелеген дуалдары обаның салынуына дейін жеткен. Саңғыру II кешенінде төрт дуал үйіндісі және үш үйіндісіз дуал табылған, олар обаның солтүстік-батысындағы құрылымында орналасқан. Ескерткішті қазу нәтижесінде қола дәуіріндегі андронов дуалының үстінде ерте көпшелі кезеңдегі жерлеу жағдайы анықталды. Обаны дуалдың үстіне орнату былай жүзеге асты. Дуалдың ішіндегі аса биік емес үйіндіде терең емес шұңқыр қазылды. Сонан соң үстінен тас үйінді салынды. Ал, шығыс жағынан шағын оба орналастырылды. Онда ат және оған қойылған сазды ыдыс жерленген. Сол сияқты олжалар осы жерлеуде анықталды. Жерлеу рәсімі, бірге жерленген керек-жарақ мүлкінің сараптамасы Саңғыру II қорымының жерлеу уақытының қай кезеңге жататынын аңғару қиын екенін көрсетті. Оның хронологиялық амплитудасы көне нұрын және ерте атасу уақытының арасында белгіленген.

Пайдаланылған әдебиеттер

Марғұлан Ә.Х. и др. «Древняя культура Центрального Казахстана». Алма-Ата, 1966.С.110-134.
Марғұлан Ә.Х. – «Бегазы-дандыбаевская культура Центрального Казахстана». Алма-Ата, 1979.С.101-111.

Дереккөздер

http://www.madenimura.kz Мұрағатталған 25 наурыздың 2014 жылы.