Сейдеғали Дүсіпов
Сейдеғали Дүсіпов (1923, Орпа аулы, Новобогат ауданы Гурьев облысы – 2006, Атырау) – Соғыс және еңбек ардагері. Ұлы Отан соғысына қатысқан майдангер. Қазақ КСР Халық ағарту ісінің үздігі, Қазақ КСР Кәсіптік-техникалық білім беру саласының үздігі (1967), КСРО Кәсіптік-техникалық білім беру саласының үздігі (1975). [1]
| Сейдеғали Дүсіпов | ||||||||||||||
| Туған күні | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Туған жері |
Орпа аулы, Новобогат ауданы Гурьев облысы | |||||||||||||
| Қайтыс болған күні | ||||||||||||||
| Қайтыс болған жері | ||||||||||||||
| Азаматтығы | ||||||||||||||
| Марапаттары мен сыйлықтары |
| |||||||||||||
Өмірбаяны
өңдеуДүсіпов Сейдеғали, 1923 жылы Новобогат ауданына қарасты Орпа ауылында дүниеге келген, Гурьев облысы. Руы Беріш, бөлімі Құлкеш, Кіші жүз.
1939. Есбол аудандағы Мәмбет аулының мектебін үздік бітіреді. Барлық сыныпты да үздік мақтау қағаздармен бітірген. Мектептерде мұғалім жетіспегендіктен (олар майданға аттанған) оқушыларға сабақ берген
Ол 22 ақпан 1942 жылғы әскерге алынып, Гурьев қаласындағы әскери училищеде дайындықтарын жасайды. 24 желтоқсан 1942 жылы соғыс өмірбаянын Оңтүстік фронт құрамында Батайск қаласынын бастады. Бұл әскери құрылым тарағаннан кейін, 1-ші Украина фронтына құрамына ауысты. Майданда №52, №127 атқыштар және №309 дивизиялар сапында Польша, Украина және Чехословакия мемлекеттерін азат етуде ерлігімен танылды. Гвардии лейтенант шенінде жекеленген зенитті- пулеметті взводтың командиры болған.
«Жауынгерлік еңбегі үшін» медалінің марапат қағазында былай деп жазылған: 1943 жылғы шілде айының 17-нен 20-на дейін жаяу әскер қатарында өз взводын асқан шеберлікпен басқара білді. Қарсыластардың шабуылын тойтарыс кезінде, қаза тапқан басқа командирдердің жауынгерлерін жинап, бәрін бір топқа біріктіріп, гитлершілерге қарсы шабуылға шықты.
1943 жылдың 05 тамызында мойнынан және оң жақ иығынан қатты жарақат алғанына қарамай, емделгеннен кейін, қайтадан қатарға қосылып өзінің ерлік жолын жалғастырды.
«Қызыл жұлдыз» орденінің марапат қағазында былай деп жазылған: 1945 жылдың 16 ақпанында жау авиациясының шабуылы болып, жау десантын тусіру және қоршаудағы жауынгерлерін қару жарақпен қамтамасыз ету кезінде, Дүсіпов жолдас өзінің взводымен Забишау селосындағы қорғаныс шебінде болып, өзі фашист құзғындарына пулеметтен оқ жаудырды. Және осы ұрыста жаудың Хе-111 типті ұшағын атып тигізді, ұшақ Капсдорф селосының қасына құлады.
Екінші «Қызыл жұлдыз» орденінің марапат қағазында былай деп жазылған: Рота құрылғаннан бері Дүсіпов жолдас, қосымша, ротаның парторг қызметін атқарды. Ол өз жұмысын өте ұқыпты атқара біліп және сонымен бірге өз ротасының арнайы құрамында саяси- тәрбие жұмысын жүргізіп, үлкен беделге ие болады. 1945 жылдың 4 сәуірінде Бреслау қаласында болған шайқаста, транспорт авиациясының шабуылы кезінде, оның взводы жаудың Юнкерс-52 ұшағын атып түсірді. Ұшақ ішінде төрт экипаж мүшесі қаза тауып, ату жарақтары жойылды.
1 маусым 1946 елге оралды
1950. Гурьев қалалық партия комитетінің нұсқаушы
1956. Гурьев каласындағы №1 жұмысшы жастардың кешкі мектепте мұғалім.
Гурьев мұғалімдер институтын және Орал қаласындағы А.С.Пушкин атындағы педагогический институтты бітірген. Гурьев қалалық партия кызметінде жауапты қызметкер, Балықшы ауылында партия комитетінде бөлім бастығы
1962-1964. №7 орта мектептің директоры
1964-1989. №13 кәсіптік-техникалық химия училищесінің директоры
Зейнетке шыққасын Атырау қалалық ардагерлер кеңесінің төрағасы, облыстық ардагерлер кенесінде қызмет жасады
2 мәрте “Қызыл Жұлдыз”, 1-дәрежелі Отан соғысы ордендерімен және бірнеше жауынгерлік медальдармен, бейбіт кезеңде Еңбек Қызыл Ту орденімен марапатталған.
Атырау қаласындағы Дұсіпов Сейдеғали тұрған үйдің қабырғасына майдангердің құрметіне арнайы ескерткіш тақта орнатылған.
Атырау қаласында бір көше осы кісінің атымен аталған.
Отбасы
өңдеуӘкесі – Дүсіп Сығайұлы, анасы – Жания
Әйелі – Нұрғазиева Бати
Балалар: Хамит, Ғалымжан, Рақымжан, Гүлшат
Марапаттары
өңдеу- "Жауынгерлік еңбегі үшін" медалі (1943) [2]
- "Қызыл жұлдыз" ордені (1945) [3]
- "Қызыл жұлдыз" ордені (1945) [4]
- "1941-1945 Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін” медалі (1945)
- "Ерен еңбегі үшін. В.И.Лениннің туғанына 100 жыл толу құрметіне” медалі
- "1941-1945 Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 20 жыл" мерейтойлық медалі”
- "1941-1945 Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 30 жыл" мерейтойлық медалі
- "1941-1945 Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 40 жыл" мерейтойлық медалі
- "1941-1945 Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 50 жыл" мерейтойлық медалі
- "1941-1945 Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 60 жыл" мерейтойлық медалі
- "Еңбек ерлігі үшін" медалі
- Ұлы Отан соғысының I дәрежелі ордені (1986) [5]
- "Еңбек Қызыл Ту" ордені
- Қазақ КСР Кәсіптік-техникалық білім беру саласының үздігі (1967)
- КСРО Кәсіптік-техникалық білім беру саласының үздігі (1975)
Дереккөздер
өңдеу- ↑ ISBN 978-601-7174-37-8, Тұщыкұдык ауылы шежіресі, Алматы 2014, 93 бет
- ↑ http://www.podvignaroda.ru/?#id=17416375&tab=navDetailManAward
- ↑ http://www.podvignaroda.ru/?#id=38468192&tab=navDetailManAward
- ↑ http://www.podvignaroda.ru/?#id=40919751&tab=navDetailManAward
- ↑ http://www.podvignaroda.ru/?#id=1511648250&tab=navDetailManUbil