Сейіт Кенжеахметұлы

Сейіт Кенжеахметұлы - 1939 жылы 12 қаңтарда Қостанай облысы, Жангелді ауданы, Қызбел аймағындағы «Сарықопа» деген жерде туған. Қазақ мемлекеттік ауыл шаруашылығы институтында оқыған. Кейін ҚазМУ-дің журналистика факультетін бітірген. Еңбек жолын аудандық «Жаңа өмір» газетінің бөлім меңгерушілігінен бастаған. 1966— 1977 жылдары Қостанай, Торғай облыстық газеттерінде әдеби қызметкер, бөлім меңгерушісі, жауапты хатшы болып істеді. 1977 — 1989 жылдары Қазақстан Жазушылар одағының Торғай облысындағы кеңесшісі, 1989 — 2002 жылдары Торғай облыстық «Қазақ тілі» қоғамының төрағасы әрі Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық педагогика институтында доцент, кафедра меңгерушісі болып қызмет атқарды, қазақ әдебиеті тарихынан дәріс оқыды. 1990— 1995 жылдарда Торғай облыстық «Қазақ тілі» қоғамының төрағасы міндетін қоса атқарды. 2003 жылдан Л.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті жанындағы «Отырар кітапханасы» Ғылыми-зерттеу орталығында аға ғылыми қызметкер, жетекші ғылыми қызметкер болды. Қазір Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институт ректорының кеңесшісі әрі осындағы ғылыми-зерттеу орталығының аға ғылыми қызметкері.

Әдебиетте алғашқы қадамын сатиралық өлеңдер мен мысалдар жазудан бастаған. Тұңғыш туындылары 1957 жылдан бастап «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас Алаш»), «Егемен Қазақстан», «Қазақ әдебиеті» газеттерінде, «Ара», «Мәдениет және тұрмыс» («Парасат»), «Қазақстан әйелдері» журналдарында жариялайды. Әзіл-сықақ әңгімелерімен бірге шағын интермедиялар жазды. Оның интермедиялары «Тамаша» ойын-сауық отауында 30 жыл бойы қойылып келеді. Этнографиялық-танымдық еңбектері үшін «Ана тілі» газетінің «Ана тілінің саңлағы» құрметті атағын алды (1992). «Жеті қазына» атты 4 кітаптан тұратын ұлт мәдениетіне арналған ғылыми еңбегі үшін Қостанай облысы меценаттарының «Қазына» атты сыйлығын алды (2002). «Қазақ халқының салт-дәстүрлері» (2004 — 2007), «Қазақтың дархан дастарханы» (2006 — 2007) атты көлемді энциклопедиялық еңбектері қазақ, орыс, ағылшын, қытай, түрік, Әзірбайжан, т.б. тілдерде басылып шықты. «Қазақ халқының тұрмысы мен мәдениеті» деп аталатын этнографиялық танымдық еңбегі 2006, 2007 жылдары Мәскеуде өткен әлемдік кітап баспаларының көрмесінде 2 рет үшінші дәрежелі диплом мен бағалы сыйлыққа ие болды. Соңғы аталған үш жинақ шетел баспаларында да басылып шықты және әлемнің 30-дай астам мемлекеттерге тарады.

Қазақтың мысал әңгімелері мен өлеңдерін құрастырып, 1981 жылы «Жалын» баспасынан бастырып шығарды. С.Олейник, С.Михалков, Ә.Несин, И.Крылов, т.б. ақын-жазушылардың шығармаларын аударған.

Торғай және Арқалық қалаларының Құрметті азаматы (1989), ҚР Білім беру ісінің құрметті қызметкері (2002), Қаз ССР Халық ағарту ісінің үздік қызметкері (1991), ҚР Құрмет Грамотасымен марапатталған.

Шығармалары

• Кәрі шеңгел. Сықақ өлеңдер. А., «Жазушы», 1967;
• Қуырдақ. Сықақ өлеңдер. А., «Жазушы», 1969;
• Киіз қазық. Сықақ өлеңдер. А., «Жазушы», 1975;
• Сөз семсер. Сықақ, мысал өлеңдер. А., «Жазушы», 1977;
• Ел қулағы елу Сықақ, мысал өлеңдер. А., «Жазушы», 1980;
• Айтады демеңіз. Сықақ әңгімелер. А., «Жалын», 1998;
• Тышқантірлік, Әзіл, сықақ әңгімелер. А., «Жазушы», 1983;
• Аттеріс. Сықақ өлеңдер. А., 1985;
• Мірдің оғы. Сықақ, мысал өлеңдер. А., «Жазушы», 1990;
• Қазақ халқының салт-дәстүрлері мен әдет-ғүрыптары. А., «Ана тілі», 1994;
• Жеті қазына. 1-кітап. 1997-2003;
• Жеті қазына. 2-кітап. 2002-2003;
• «Ұлттық әдет-ғұрыптың бізге беймәлім 220 түрі. А., «Санат», 1998;
• Күлкіден айырмасын. Таңдамалы әңгімелер. А.,«Ана тілі», 1999;
• Казахские народные традиции и обряды. А., «Ана тілі», 2002-2003;
• Туыстық атаулар сыры. А., «Ана тілі», 2003;
• Қазақ халқының салт-дәстүрлері; (Ағылшын, қазақ, орыс тілдерінде). «Алматыкітап» баспасы. 2004, 2005, 2006, 2007;
• Қазақтың дархан дастарханы. (Қазақ, орыс, ағылшын тілінде). «Алматыкітап» баспасы. 2005-2006;
• «Қазақ түрмысы мен мәдениеті». (Ағылшын, қазақ, орыс тілінде). «Алматы кітап» баспасы. 2006-2007;
• Шешендерден сөз қалған. «Үрімші Шыңжаң Халық баспасы». 2006;
• Мірдің оғып дай. (Таңдамалы сықақ, өлеңдер) «Нұр-Астана» баспасы. 2008;