Селдер — таулы аудандарда жиі болып тұратын лайлы немесе тасты-лайлы тасқындар. Олар жазғы күшті жаңбырлардан түзілген ағын судың тік тау беткейлерінен тастопырақтарды өзен арнасына ағызып әкеп, одан әрі арна арқылы тасқын құрауынан пайда болады. Селдерде кесек тастардың үлесі 75%-ке дейін барады. Селдер орасан күшпен және жылдамдықпен ағады да көбінесе жолындағы елді мекендерді, көпірлерді, жолдарды бұзып, егістіктер мен бау-бақшаларды басып, аса зор апатқа ұшыратады (Мыс.: 1963 жылғы 7 июльдегі Есік көлінде болған сел). Селді тасқындармсн күресу үшін олардың ағатын жолдарындағы қалтарыстардан дамбалар, бөгеулер жасап, өзен бассейнінде ағаштар отырғызылады. қазақстанда сел Іле Алатауы мен Жоңғар Алатауынан ағатын өзендерде жиі кездеседі.

Дереккөздер

өңдеу
  • Русско-казахский толковый географический словарь. Под общей редакцией академика АН КазССР, проф. С. К. Кенесбаева и кандидата филол. наук А. А. Абдрахманова. Алма-Ата, Изд-во «Наука», 1966, стр. 204. (Академия наук Казахской ССР. Институт языкознания. Сектор физической географии). Составители: Ж. Аубакиров, С. Абдрахманов, К. Базарбаев.