Сергей Александрович Соболевский

Сергей Александрович Соболевский (22 қыркүйек 1803 жыл, Рига – 18 қазан 1870 жыл, Мәскеу) — орыстың библиофил және библиографы, эпиграммалар мен басқа да әзіл ысқақ әндердің авторы, Пушкин мен Лермонтовтың, басқа да орыс әдебиетінің Алтын ғасырының әдебиетшілерінің досы болған. Сонымен қатар еуропа әдебиетшілерінің ішінде Проспера Меримемен дос болған.

Сергей Соболевский
Карл Брюлловтың портреті
Туған күні	22 қыркүйек 1803 (1803-09-22)
Туған жері	Рига, Ресей империясы
Қайтыс болған күні	18 қазан 1870 (1870-10-18) (67 жас)
Қайтыс болған жері	Мәскеу, Ресей империясы
Азаматтығы	Ресей империясы
Ұлты	Орыс
Қызметі	Ақын, жазушы, библиофил, библиограф, сатирик
Әкесі	Александр Николаевич Соймонов
Анасы	Анна Ивановна Лобкова (Игнатьева)
Ортаққордағы Сергей Соболевский

Ата тегі және тәрбиесі

Александр Николаевич Соймонов (1856 жылы қайтыс болған) орыс помещигі мен Бригадиршы Анна Ивановна Лобкованың (1827 жылы қайтыс болған) некесіз туған ұлы. Туылғанда өліп кеткен польшалық шляхтер Слеповронға жазылған. Мәскеудегі анасының үйінде өскен. Петербургтегі игілікті пансион бойынша Соболевскийдің достары Лев Пушкин және П. В. Нащокин, ал оларды ауысша және жазбаша білдірген В. К. Кюхельбекер болды. Лев Пушкин мен Кюхельбекер арқылы Соболевский А. С. Пушкинмен танысты. Сонымен қатар басқа да лицейдің алғашқы түлектерімен, Е. А. Баратынскиймен танысты.

Мұрағаттық бала. Замандастарының көзіндегі образы

1822 жылы Мәскеуде, шет тілдері коллегиясы мұрағатында қызмет етті. Ол жердегі қызмет таза формальды түрде өтті (байыған әке-шешесінен ақша алып отырған Соболевский көп уақытқа дейін ақшадан қиындық көрген емес); сол кездері оны «мұрағаттық балалар» өткен, (бұл тарихқа енген терминді Соболевский өзі ойлап тапқан) — Дмитрий Веневитинов, Пётр Киреевский және Степан Шевырёв. Әдеби Мәскеумен танысқаннан соң (особо близко сошедшись с В. Ф. Одоевским, с которым даже соавторствовал), Соболевский тез арада эпиграммалардың авторы ретінде танымал болады. Оның ең жақын таныстарының ішінде кейінгі жылдары кіші ұрпақтардың әдебиетшілері болды: Н. В. Гоголь, М. Ю. Лермонтов, И. С. Тургенев және Л. Н. Толстой. 1840-шы жылдардың басында Белинский тобының мүшелерімен араласқан.

Соболевский және Пушкин

Соболевскийдің Пушкинмен танысуы ақынның өмірбаянында маңызды рөл атқарды. Пушкинмен 15 жасында танысып, Соболевский Пушкиннің өлеңдер жинағының шыққанына қол қойылған билеттерді таратты; 1820 жылы «Руслана және Людмиланы» баспаға дайындады (авторды Петербургтен қуып жіберген); 1825—1826 жылдары ол Пушкин мен «Мәскеу телеграфы» арасындағы делдалшы болды, Пушкинды айдаудан босатқаннан соң (1826) оны мәскеудің әдеби көрермендерімен таныстырды.

Дереккөздер

• Бартенев П. И. С. А. Соболевский / Некролог // Русский архив, 1870. — Изд. 2-е. — М., 1871. — Стр. 2140—2144.

• Кунин В. В. «Неизвестный сочинитель всем известных эпиграмм» // Библиофилы пушкинской поры / В. В. Кунин / Художник Э. Л. Эрман.. — М.: Книга, 1979. — С. 15 - 204. — 352 с. — 50 000 экз. (в пер.)

• Ларионова Е. О.. Сергей Александрович Соболевский // Русские писатели 1800—1917, т. 5, М.: БРЭ, 2007. — Стр. 700—703.