Силлиманит

Силлиманит [америкалық ғалым Б.Силлиманның (1779 — 1864) құрметіне аталған] — силикаттар класының андалузит тобындағы минерал. Химиялық формуласы: Al[AlSіO5], онда Al2O3 — 63,1%, SіO2 — 36,9% болады. Aлюминий Fe3+ иондарымен изоморфты алмасады (2%-ға дейін). Қоспалары: Mg, Tі, V, Lі (0,0n%); B, La, Zr, Mn, Ba (0,00n%); Cr (көбіне ізі ғана, кейде 3%-ға дейін). Ромбылық сингонияда кристалданып, ине, таяқша тәрізді кристалдар түзеді; агрегаттары түйірлі масса, жіңішке талшық түрінде болады. Түсі сұр, ашық-қоңыр, солғын-жасыл; шыныдай жылтыр, жымдастығы жетілген. Қаттылығы 6,5 — 7,5, тығыздығы 3,2 г/см3; жоғары температурада (1545ӘС) муллит пен кремнеземға айырылады. Силлиманит сазды тау жыныстарының аймақтық метаморфизм мен жоғары темп-раға шалынуынан түзіледі. Силлиманит кендері Қазақстанда Семізбұғыда, Сарыарқа туынды кварциттерінде кездеседі. Отқа және қышқылға төзімді бұйымдар жасауда қолданылады.

Sillimanite
Sillimanite
Негізі
Санаты	Минерал
Химиялық формуласы	Al2SiO5
Strunz classification	09.AF.05
Dana classification	52.02.02a.01
Crystal symmetry	Orthorhombic (2/m 2/m 2/m)
Unit cell	a = 7.47 Å, b = 7.66 Å, c = 5.75 Å; Z=4
Ерекшеліктері
Түсі	Colorless or white to gray, also brown, yellow, yellow-green, gray-green, blue-green, blue; colorless in thin section
Кристал пішіні	Prismatic crystals, fibrous, acicular
Сингониясы	Orthorhombic - Dipyramidal
Үгітіндісі	{010} perfect
Агреттары	Splintery
Беріктігі	Tough
Моль шкаласы бойынша минерал қаттылығы	7
Streak	White
Diaphaneity	Transparent to translucent
Үлес салмағы	3.24
Оптикалық сипаты	Biaxial (+)
Refractive index	nα = 1.653 - 1.661 nβ = 1.654 - 1.670 nγ = 1.669 - 1.684
Pleochroism	Colorless to pale brown to yellow
2V angle	21 - 30°
Дереккөздер