Синьмун (өз атауы синмун, пуок, «таулық» дегенді білдіреді)[1]Вьетнам мен Лаостың солтүстік шекарасының екі жағында тұратын халық.[2][3][4] Солтүстік Үндіқытайдың автохтондары. Олар Вьетнамның ресми түрде танылған 54 халқының қатарына кіреді.[5] Саны шамамен 20 мың адам, оның 18 018 (1999 жылғы санақ) Вьетнамда тұрады.[6]

синмун, пуок
Синьмун
Бүкіл халықтың саны

20 000

Ең көп таралған аймақтар

 Вьетнам  Лаос

Тілдері

тхаи тілі, вьетнам тілі

Діні

дәстүрлі сенімдер

Тілі өңдеу

Олар аустроазия отбасының мон-кхмер тобының тілінде сөйлейді. Тхаи тілі кең тараған, Вьетнамда да вьетнам тілі.

Діні өңдеу

Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі сенімдер.[7]

Кәсібі өңдеу

Дәстүрлі кәсібі - таудағы егістік немесе қолмен атқарылатын егіншілік (күріш, жүгері, көкөністер). Шошқа, құс, ешкі өсіріледі (негізінен діни жоралғылар үшін). Қазіргі таңда ірі қара мал өсірілуде. Терушілік маңызды рөл атқарады. Үй ыдыстарын бамбуктан тоқу, кейбір аудандарда ұсталық өнері кең таралған.[8]

Өмір салты өңдеу

Синмун тхай қоғамдық ұйымының бөлігі болды, тхай дворяндарына тәуелді болды және оның пайдасына әртүрлі міндеттер атқарды. Неке патрилокальды. Үйленгеннен кейін ерлі-зайыптылардың есімдерін бір жалпы есімге ауыстыру дәстүрі бар. Қоғамдастықтың өзара көмек көрсету салты сақталған.

Синмун ауылдары - «кол» - шағын, кейде көп балалы отбасылар тұратын бірнеше сопақ төбесі бар қадалы үйлерден тұрады.

Негізгі тағамдары - ащы дәмдеуіштері бар күріш және жүгері тағамдары. Барлық жерде бетел шайнау кездеседі.[8]

Дереккөздер өңдеу

  1. Значение слова СИНЬМУН в Современном энциклопедическом словаре https://slovar.cc/enc/sovremenniy/1845487.html
  2. Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D1%81%D0%B8%D0%BD%D1%8C%D0%BC%D1%83%D0%BD
  3. Современная энциклопедия Синьмун https://my-dict.ru/dic/sovremennaya-enciklopediya/206565-sinmun/
  4. Современная энциклопедия СИНЬМУН https://rus-modern-enc.slovaronline.com/10353-%D0%A1%D0%98%D0%9D%D0%AC%D0%9C%D0%A3%D0%9D
  5. Значение слова синьмун https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D1%81%D0%B8%D0%BD%D1%8C%D0%BC%D1%83%D0%BD
  6. Синьмун (народ) https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/386514
  7. Современная энциклопедия - синьмун http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/sinmun
  8. a b народы мира / Синьмун http://www.etnolog.ru/people.php?id=SINM