Славяншылдық

Славяншылдық, словянофилдер — 19 ғ-дың 40 — 50 - жылдарындағы Ресейдегі қоғамдық ағым. Славяншылдық қоғамдық ой-пікір ретінде Ресейдің өзіндік тарихи даму жолы, ұлттық ерекшеліктері бар екендігін дәлелдеп, қорғау мақсатын көздеді. Олардың қарсыластары батысшылдар болса жалпыадамзаттық тұтастық көзқарасы тұрғысынан жалпыға ортақ тарихи даму үрдісі бар, сондықтан Ресейдің де батыс жүріп өткен жолды басып өтуі тиіс деп білді. Бұл өзара қарсы көзқарастар олардың арасындағы негізгі қарама-қайшылық болғанымен, бұл ымырасыздықтың терең философиялық тамыры, саяси мәні болды. Славяншылдық пен батысшылдық арасындағы тартыс бірімен-бірі ымыраға келмейтін жеке-жеке екі дүниетанымдық көзқарас қайшылығы болды. Славяншылдық дінді тарихи даму мен қоғамдық тұтастықтың негізі деп білген діни ілім болса, батысшылдар тарихи және филос. ғылымдардағы секуляризмге табан тіреген дінсіз көзқарас еді. Славяншылдық өз бастауын 19 ғ-дың 30 — 40-жылдарындағы И.В. Киреевскийдің, А.С. Хомяковтың, Ю.Ф. Самариннің еңбектерінен алып, [[Мәскеу]дегі] орыс ақсүйектері арасындағы талас-тартыстарда қалыптасты. Бұл пікірталастарға А.И. Герцен, Ш.Аксаков, А.И. Кошеловтар да қатысып, осы тақырыпқа өз шығармаларын арнады. Славяншылдық философиясының негізгі сипаттары, біріншіден, ақиқатты тану мүмкіндігі тек сезім арқылы, ақыл немесе сенімді жеке алғанда жүзеге аспайды, олардың тұтастығына жеткенде ғана мүмкін. Ақиқат ілімге жеке адам емес, шіркеулік топтың санасы ғана жетеді. Екіншіден, Славяншылдық адамның ерік-жігеріне назар аударып, адамдардың ар-ұятын тәрбиелеуге ден қойып, мемл. құқықтық реттеуді жоққа шығарды. Үшіншіден, тарихи дамуды, тұрмысты, мораль мен ой-пікірді анықтайтын тек діни сенім деп білді. Сондықтан ақиқат дін және шіркеу ұғымы олардың негізгі көзқарасы болды. Олар тек христиан дүниетанымы мен проваслав шіркеуі ғана адамзатты құтқарып, шындыққа бастай алады деп білді.