Словендер, хорваттар және сербтер мемлекеті

Словендер, хорваттар және сербтер мемлекеті (СХСМ) (серб-хорв. Држава Словенаца, Хрвата и Срба / Država Slovenaca, Hrvata i Srba) — Аустрия-Мажарстан ыдырағаннан кейін Балқан түбегінде пайда болған мемлекеттік құрылым^[1]. Ол 1918 жылдың 29 қазанында Хорватия және Славония патшалығы, Далмация патшалығы, Босния және Герцеговина кондоминиумы және Крайна Герцогтігінің біртұтас мемлекетке бірігуі нәтижесінде құрылды. Бұл мемлекет халықаралық деңгейде мойындалмаған күйде қалды. Сол жылдың 1 желтоқсанында мемлекет Сербия патшалығымен бірігіп, Сербтер, хорваттар және словендер патшалығыны құрды (1929 жылдан бастап Югославия патшалығы деп аталды). Мемлекет басшысы ретінде Сербия патшасы І Петр Карагеоргиевич болып жарияланды.

Атауы

Серб-хорват тілінде мемлекет «Држава Словенаца, Хрвата и Срба» / "Država Slovenaca, Hrvata i Srba" деп аталған. Серб тілінде де «Држава Словенаца, Хрвата и Срба» деп аталды. Хорват тілінде мемлекет «Država Slovenaca, Hrvata i Srba» деп аталды. Ал словен тілінде елдің атауы «Država Slovencev, Hrvatov in Srbov» болды.

Мемлекеттің атауы оның халқын құраған үш оңтүстік славян халқының (словендер, хорваттар және сербтер) құрметіне қойылды. Сонымен бірге, босниялықтар жеке ұлт ретінде есепке алынбады.

Тарихы

Мемлекет ресми түрде 1918 жылдың 29 қазанында құрылды. СХСМ-ды Словендер, хорваттар және сербтер ұлттық кеңесі (хорв. Narodno vijeće Slovenaca, Hrvata i Srba, серб. Народно вијеће Словенаца, Хрвата и Срба, словен. Narodni svet Slovencev, Hrvatov in Srbov) басқарды, оның құрамына сол кезеңнің беделді саясаткерлері кірді. Ел президенті словен Антон Корошец болды. Вице-президенттері серб Светозар Прибичевич және хорват Анте Павелич (Хорватия Тәуелсіз мемлекетінің жетекшісі болған Анте Павеличпен шатастырмау керек) еді.

Жаңа құрылған мемлекеттің басты мақсаты бұрынғы Аустрия-Мажарстан империясындағы барлық словендер, хорваттар және сербтерді біріктіру болды. Алайда Банат, Бачка және Баранья аймақтарының тұрғындары орталығы Нови Сад қаласында орналасқан жеке басқару органын құрды. Бұл Воеводина аймақтары 1918 жылдың 25 қарашасында Сербия патшалығының құрамына кірді. Оған дейін бір күн бұрын, 24 қарашада, бастапқыда СХСМ құрамында болған Срем аймағы одан бөлініп, Сербия құрамына кірді.

Өзінің бір айлық өмірінде мемлекет халықаралық-құқықтық тұрғыда мойындалған жоқ^[2]. 1918 жылдың 1 желтоқсанында СХСМ Сербия патшалығымен бірігіп, Балқан түбегінде жаңа мемлекет — Сербтер, хорваттар және словендер патшалығын құрды.

Дереккөздер

↑ Писарев Ю. А. Создание Югославского государства в 1918 г.: уроки истории. — 1992.
↑ Mitrović, Andrej SERBIA’S GREAT WAR, 1914-1918, (PDF). London: Hurst & Company. Басты дереккөзінен мұрағатталған 15 ақпан 2012. Тексерілді, 15 қараша 2010.

Әдебиет

(серб) Владимир Ћоровић, Илустрована историја Срба, књига шеста, Београд, 2006.
(серб) Драго Његован, Присаједињење Војводине Србији, Нови Сад, 2004.

[Pisarev-1] Писарев Ю. А. Создание Югославского государства в 1918 г.: уроки истории. — 1992.

[2] Mitrović, Andrej SERBIA’S GREAT WAR, 1914-1918, (PDF). London: Hurst & Company. Басты дереккөзінен мұрағатталған 15 ақпан 2012. Тексерілді, 15 қараша 2010.

[1]

[2]