Смитсонит (ағылшын минерологы Дж.Смитсонның (1765 — 1829) құрметіне аталған), мырыш шпаты — карбонаттар класының минералы. Химиялық формуласы: ZnCO3, құрамында ZnO — 64,9%, CO2 — 35,1%; қоспалары: Fe, Mn, Cd, Mg, Pb. Тригондық сингонияда кристалданып, ромбоэдр, скаленоэдр пішінді кристалдар түзеді. Агрегаттары түйірлі немесе топырақ тәрізді масса, іркінді түрінде болады. Түсі ақ, сарғыш, сұр, қоңыр; шыныдай жылтыр, қатт. 4 — 4,5, тығызд. 4,3 — 4,4 г/см3. Смитсонит әк тастарда орналасқан мырыш, полиметалл кендерінің тотығу белдемінде сфалерит есесінен түзіледі. Смитсонит Қазақстанда Қаратау полиметалл кендерінен (Ащысай, Байжансай, Мырғалымсай, т.б.) табылды. Смитсонит тің көп шоғыры — мырыш кентасы. [4]

Smithsonite

A specimen of smithsonite from Kelly mine, Socorro County, New Mexico, USA .
Негізі
Санаты Минерал
Химиялық формуласы ZnCO3
Strunz classification 05.AB.05
Crystal symmetry Trigonal 3 2/m
Unit cell a = 4.6526(7) Å, c = 15.0257(22) Å; Z = 6
Ерекшеліктері
Түсі White, grey, yellow, green to apple-green, blue, pink, purple, bluish grey, and brown
Кристал пішіні Uncommon as crystals, typically botryoidal, reniform, spherulitic; stalactitic, earthy, compact massive
Сингониясы Trigonal - Hexagonal Scalenohedral
Twinning None observed
Үгітіндісі Perfect on [1011]
Агреттары Uneven, sub-conchoidal
Беріктігі Brittle
Моль шкаласы бойынша минерал қаттылығы 4.5
Streak White
Diaphaneity Translucent
Үлес салмағы 4.4 - 4.5
Оптикалық сипаты Uniaxial (-)
Refractive index nω = 1.842 - 1.850 nε = 1.619 - 1.623
Birefringence δ = 0.223 - 0.227
Ultraviolet fluorescence May fluoresce pale green or pale blue under UV
Дереккөздер [1][2][3]


Пайдаланылған cілтемелер өңдеу

  1. http://www.mindat.org/min-3688.html Smithsonite: Smithsonite mineral information and data from Mindat
  2. http://www.webmineral.com/data/Smithsonite.shtml Smithsonite mineral data from Webmineral
  3. http://rruff.geo.arizona.edu/doclib/hom/smithsonite.pdf Handbook of mineralogy
  4. Қазақ Энциклопедиясы, 7 том