Сом-купон
Сом-купон (өзб. Soʻm-kupon) — Өзбекстанның ақша бірлігі. Министрлер Кабинетiнiң 1993 жылғы 12 қарашадағы № 550 «Өзбекстан Республикасының аумағында параллель төлем құралы ретiнде сом-купондарды енгiзу туралы» Өзбекстан Республикасында 1993 жылғы 15 қарашадағы қаулысы ішкі нарықты артық рубл жиынынан шығару, сондай-ақ халыққа ақшалай қаражатты уақтылы төлеуді қамтамасыз ету мақсатында 1992 жылғы үлгідегі қосымша «сом» банкноталары (сом-купондар) енгізілді. Өзбекстан аумағында 1:1 қатынасында 1961-1992 жылдардағы үлгідегі рублмен параллель төлем құралы ретінде сом-купондар қолданылды. Сонымен бірге 1993 жылдың 22 қарашасынан бастап тұтыну нарығын қорғау мақсатында бұрын енгізілген бір реттік кесімді купондары бар карталар жойылды[1]. Бұл сериядағы банкноттарды Англияда «Harrison & Sons Ltd» басып шығарған.
| Сом-купон | |||
|---|---|---|---|
|
Soʻm-kupon (өзб.) | |||
| |||
| Айналым шекарасы | |||
| Эмитент |  Өзбекстан
| ||
| Туынды және параллельді бірліктер | |||
| Параллельді | КСРО рублі (SUR) / Ресей рублі (RUR) | ||
| Айналымдағы монеталар және банкноталар | |||
| Банкноталар | 1, 3, 5, 10, 25, 50, 100, 200, 500, 1000, 5000, 10 000 сом | ||
| Бонкноталар және монеталар өңдірісі | |||
| Эмиссиялық орталық | Өзбекстан Республикасы Ұлттық банкі | ||
| www.cbu.uz | |||
 Сом-купон Ортаққорда
| |||
1994 жылдың 1 шілдесінен бастап Өзбекстан Президентінің 1994 жылғы 16 маусымдағы № УП-870 «Өзбекстан Республикасының ұлттық валютасын енгізу туралы» Жарлығымен Өзбекстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің қаулысына сәйкес 1993 жылғы 3 қыркүйектегі № 952-ХІІ қаулысымен ұлттық валюта ретінде сом айналымға енгізілді, сом-купондарды шығару тоқтатылды. Бірақ 1994 жылдың 1 тамызына дейін олар төлемнің барлық түрлеріне шектеусіз, 1000 сом-купон = 1 сом қатынасында қабылданды[2]. 1994 жылдың 1 тамызынан бастап сом-купондар айналыстан толығымен алынды.
Банкноттары
өңдеуБарлық қағаз ақшаларының бет жағында — Өзбекстан Республикасы Елтаңбасының бейнесі, арт жағында — Регистан алаңынан Шердор медресесі бейнеленген. Су таңбалары: 1-ден 25 сомға дейінгі банкноттарда қайталанатын гүлді өрнек және 50-ден 10 000 сомға дейінгі банкноттарда үлкен егжей-тегжейлі мақта гүлінің бейнесі.
Сом-купон банкноттардың номиналдары 1961-1992 жылдардың үлгісіндегі рубл қағаз ақшаларының номиналдарын толығымен қайталады.
АВ 12345678 (1-500 сом) немесе АВ 1234567 (500-10 000 сом) түріндегі банкнот нөмірлері бет жағында Мемлекеттік Елтаңбаның астында орналасты.
1993 жылғы 15 қарашада айналысқа енгізілді, 1994 жылғы 1 тамызда алынып тасталды.
| Бейнесі | Белгіленген бағасы (сом) |
Өлшемі (мм) |
Негізгі түстері |
Сутаңбасы | Уақыты | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Бет жағы | Арт жағы | енгізуі | басылымы | алынуы | ||||
|
|
1 | 120×61 | көк сұр |
гүлді өрнек | 15 қараша 1993 | 1992 | 1 тамыз 1994 |
|
|
3 | жасыл | |||||
|
|
5 | күлгін | |||||
|
|
10 | қызыл | |||||
|
|
25 | көгілдір | |||||
|
|
50 | 144×69 | қызғылт | мақта гүлі | |||
|
|
100 | қара көгілдір | |||||
|
|
200 | ақшыл көк | |||||
|
|
500 | тоқсары | |||||
|
|
1000 | қоңыр | |||||
|
|
5000 | көк | |||||
|
|
10 000 | қызыл- тоқсары | |||||
| Кескін масштабы 1 миллиметрге 1,0 пикселді құрайды. | ||||||||
Сілтеме
өңдеу- Тәуелсіз Өзбекстанның алғашқы ақшасы: 1994 жылғы өзбек сомыМұрағатталған 5 шілденің 2014 жылы.