София Максимовна Романова

Романова София Максимовна
Туған күні	1950 жылы 17 кыркүйек
Туған жері	Алматы қаласы
Ғылыми дәрежесі	География ғылымдарының докторы, профессор
Ғылыми жетекші	Батырбек Ахметович Бірімжанов, Маргарита Арсеньевна Ибрагимова

Өмірбаяны

София Максимовна Романова 1950 жылы 17 кыркүйекте Алматы қаласында дүниеге келді. Мектеп жасы мен жастық шағы Алматы қаласында өтті. Әкесі - Максим Милютин және анасы Клавдия 1946 жылы Үлы Отан соғысынан кейін қала тұрғызу жұмыстарын жолға қою үшін Қазақстанға жолдама алған алғашқы мамандар болатын; соғыс ардагері, 5 бала тәрбиелеген, олардың әрқайсысына білім берген, өмірінің соңғы жылдарына дейін (2000-1996 жж.) балаларына үлгі өнеге көрсете білген. София Романова №77 орта мектепті 1967 жылы күміс медальмен бітірді. Мектепте оқыған кезінде өте алғыр және батыл, барлық жағынан, оқуда да, спортта да, пионер жене комсомол ұйымдарының өмірінде де алда болды. Сынып старостасы және мектептің комсомол ұйымының хатшысы бола жүріп, әртүрлі спорт жарыстарына (гимнастика, шаңғы, коньки, жеңіл атлетика) қатысып, бірнеше дүркін алдыңғы орындарды жеңіп алды. Жоғары сыныпта жазғы демалыс кезінде ата-анасының ұжымының қызметкерлерімен бірге ауыл шаруашылық жұмыстарына атсалысты.

Білім жолы

Осы жылы медалистер арасындағы үлкен конкурстан сүрінбей өтіп, С.М. Киров атындағы ҚазМУдың химия факультетіне оқуға түседі. Оқуға түсерде емтихандарды академик Михаил Ильич Усановичке жене Зоя Борисовна Рождественскаяга тапсырады. 1972 жылы химия факультетін үздік бітіріп, өзінің ғылыми жетекшілерінің бірі М.А. Ибрагимованын ұсынысымен және бейорганика химия кафедрасының меңгерушісі профессор Б.А. Бірімжановтың қолдауымен осы кафедра жүмысқа қалады. Университетте - “ғылым шіркеуінде” оқу барысында: М.И. Усанович, М.Т. Козловский, А.Ш. Шәріпханов, Д.В. Сокольский, Б.А. Бірімжанов, О.А. Сонгина, В.Ф. Сергеева, А.И. Зебрева, Б.А. Жүбанов, доценттер - Л.А. Кадушкина, Н.Е. Снегирева, Р.Ф. Наймушина-Савич, И.К. Тойбаев, 16 А.В. Соломин, В.А. Миркин, С.А. Юсупов, М.А. Ибрагимова, Е.И. Гильдебранд, Ф.Г Голодов, Е.И. Аманжолова, К.А. Крупенникова, Р.А. Музычкина жөне т.б. сияқты атақты химиктерден дәріс алды. Олардан студентке және болашақ алға қойған мақсатка жетуге кажетті нәрселердін бәріне үйренді. Ата-анасынын тәрбиесімен қаланған жауапкершілігі мен еңбекқорлығының арқасында университетте оқу барысында оқытушы-жетекшілерінің сенімін ақтады. Бірінші курстан бастап олармен бірге студенттер мен кызметкерлердің ғылыми мақалаларын, курстық және диплом жүмыстарының, кандидаттық диссертация нәтижелерін талқылауға қатысты. Ғылыми семинар да қатысатын. С.М. Романова әрдайым творчествалық, ғылыми және педагогикалық қызметке бағыт берген, адалдык пен киын да қызықты ғылыми жұмыс пен шыдамдылыкты қажет ететін педагогикалық қызметке үйреткен өзінің үстаздары Батырбек Ахметович Бірімжанов пен Маргарита Арсеньевна Ибрагимованы өте жылылықпен еске алады. Ол өзінің еңбек жолын бейорганикалық химия кафедрасында алдымен аға лаборант, инженер, ғылыми кызметкер болып бастады.

Қызметі

Одан соң, 1987 жылдан бастап осы уақытқа дейін С.М. Романова барлык сәйкес қызметтерден: ассистент - аға оқытушы - доцент - профессор өтіп, педагогикалық қызметпен айналысуда. Алғашқы 2 ғылыми баяндамасын София Максимовна дипломдық жүмысының нәтижесі бойынша жас ғалымдардың конференциясында Алматы каласында 1972 жылы жасап, 4 ғылыми мақаласы ҚР БГМ «Химия и химическая технология» жинағында жарық көрді. Студенттік кезінен бастап (химия факультетінің 3 курсынан) профессор Б.А. Бірімжанов пен доцент М.А. Ибрагимованың жетекшілігімен С.М. Романова бейорганикалық химия кафедрасының Ертіс, Сырдария, Тобыл, Аят, Талас, Асса және т.б. өзендерінің экспедиция жұмысының жасағында жұмыс жасады. Стационарлы жағдайда аталған өзендердегі судың химиялық кұрамының түзілуі мен метаморфизациясы мәселелерін шешуде ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуді жалғастырды. Одан кейінгі жылдары С.М. Романова бірнеше келісім шарт бойынша Іле өзенінің гидрохимиясы және оның төменгі жағының Павлодар облысының Лебяжинск суару жүйесі; Сырдария өзені мен оның бассейндерінің суару жүйесі; Екібастұз ГРЭС - 1 және 2 су қоймалары мен суытқыштарында; Балқаш көлінің қазіргі заманғы жағдайы; Үлкен Алматы каналы мен Бартоғай су қоймасын суару жүйесі жүмыстарының орындаушысы қызметін атқарды. Осы тақырыптардың нәтижелері РФ ҒА ҒЗЖ және ҚР ҮҒА «Бейорганикалық химия» және «Экология» проблемаларының координациялық жоспарына енді. 1988 жылы С.М. Романова Гидрохимиялық институттың арнайы кеңесінде (Дондағы Ростов каласында) «11.00.10 гидрохимия» мамандығы бойынша «Гидрохимия рисовых оросительных систем в бассейне реки Или» тақырыбында кандидаттык диссертация корғап, Қазақстан Республикасындағы гидрохимия саласындағы жоғары дәрежелі маман болып табылады. Бірнеше жылдар бойы (1972-2006 жж.) София Романова кафедра, факультет және университет болашағы үшін жұмыс атқарды. Ғылыми зерттеу жұмыстарының нәтижесі бойынша 240 ғылыми жөне әдістемелік еңбектері, оның ішінде 2 монография, 12 оқу құралы жарықа шыққан. Басқа авторлармен бірлесе отырып әдістемелік сипаттағы жұмыстар жарық көрді: 9 нұсқау, 5 практикалык жүмыс, 10 оқу құралы, 22 тезис пен мақала. Олардың ішінде мына оқу кұралдарын атап өткен жөн. 1. Романова С.М., Кунанбаева Г.С. Карбонатно-кальциевое равновесие природных вод (методич. пособие для магистрантов по спецкурсу «Химия природных вод и солей Казахстана»), - Алматы: Қазақ университеті 2002. - 32 с. 2. Романова С.М. Практикум по гидрохимии (учебнометодическое пособие). - Алматы: Қазақ университету 2007. - 82 с.

С.М.Романованың өмірі мен ғылыми-педагогикалық қызметінің негізгі кезеңдері

• 1957-1967 жж. - Алматы қаласының №77 орта мектебінің оқушысы (күміс алқа иегері).
• 1967-1972 жж. - Алматы қаласындағы С.М. Киров атындағы ҚазМУ химия факультетінің студенті, химия-бейорганикалық химия мамандығы бойынша қызыл диплом иегері.
• 1972-1973 жж. - С.М. Киров атындагы ҚазМУ химия факультетінің химия және химиялық технология проблемалық зертханасының аға лаборанты.
• 1974-1980 жж. - С.М. Киров атындағы ҚазМУ химия факультетінің химия және химиялық технология проблемалык зертханасының аға инженері.
• 1980-1987 жж. - С.М. Киров атындагы ҚазМУ химия факультетінің бейорганикалық химия кафедрасының ғылыми қызметкері.
• 1987-1990 жж. - бейорганикалық химия кафедрасының ғылыми жүмыстар жөніндегі ассистенті. 1986-1988 жж. - Республикалық және Бүкілодақтық «Студент и научно-технический прогресс» олимпиадасының үйымдастыру комитет! мен төралқа мүшесі.
• 1987 ж. - «Гидрохимия рисовых оросительных систем в бассейне реки Или» тақырыбында Гидрохимиялық институттың арнайы кеңесінде (Дондагы Ростов қаласы, Ресей) кандидаттық диссертация қоргады.
• 1988 ж. - география гылымдарынын кандидаты ғылыми атағы тағайындалды.
• 1990-1992 жж. - С.М.Киров атындагы ҚазМУ химия факультетінің бейорганикалық химия кафедрасының аға оқытушысы.
• 1992 ж. - С.М.Киров атындагы ҚазМУ химия факультетінің бейорганикалық химия кафедрасының доценті кызметіне конкурс бойынша тағайындалды.
• 1992-2007 жж. - өл-Фараби атындағы ҚазҮУ химия факультетінің бейорганикалық химия кафедрасының доценті.
• 1994 ж. - экология мамандығы бойынша доцент атағы берілді.
• 1998 ж. - Қазақстандағы ғылымды дамытудағы елеулі еңбегі үшін Сорос Travel грантымен марапатталды (1987-1997 жж.).
• 2006 ж. - «Антропогенная трансформация гидрохимического режима и качества вод бессточных водоемов Казахстана» тақырыбы бойынша докторлық диссертация қорғады.
• 2006 ж. - МЕСТ күрастырушы. 06N0720 «Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы» (Магистратура)
• 2006 ж. - Халықаралық экология Академиясының мүшесі болып сайланды.
• 2007 ж. - география ғылымдарының докторы ғылыми атағы берілді.
• 2007 ж. осы кезге дейін - әл-Фараби атындағы ҚазҮУ-дың химия факультетінің бейорганикалық химия кафедрасының профессоры.
• 2007 ж. осы кезге дейін ғылыми атақтар тағайындау туралы арнайы Кеңес мүшесі.
• 2008 ж. — ҚР БҒМ білім және ғылым саласындағы аттесқтаттау жөне бақылау Комитетінің тест тапсырмаларын мемлекеттік аттестациялау бойынша сараптау эксперттік кеңесінің мүшесі.
• 2009 ж. - әл-Фараби атындағы ҚазҮУ-дың 75 жылдығына арналған «Ғылым әлемі» III Халықаралық студенттер мен жас ғалымдар конгресінің төралқа мүшесі.
• 2010 ж. - «ChemIntel-2010» Бірінші қалалық турнирінің үйымдастыру комитеті мен төралқа мүшесі.
• 2010 ж. - «ChemIntel-2010» Бірінші қалалык турнирінің үйымдастыру жөне Қазақстанның үш университетін біріктіруге көмектескені үшін SCCE президентінің алғыс хаты.
• 2010 ж. - университеттің кәсіподақ жөне қоғамдық өміріне белсене қатысқаны және көп жылдық қызметі үшін әл-Фараби атындағы ҚазҮУ-дың «Парасат» кәсіподақ үйымының алғыс хаты.

С.М.Романованың ғылыми еңбектері жөніндегі әдебиеттер

• Бейорганикалық химия кафедрасы // Қазақ мемлекеттік университеті. Киров. Алматы, 1979.- С. 10-11.
• Химия факультеті, Қазақ мемлекеттік университеті С.М. Киров. - АлмаАта, 1984.-С. 129.
• Бейорганикалық химия кафедрасы // Қазақ мемлекеттік университеті. Киров. Алматы, 1994 .-- 228 б.
• Романова С.М. // 'Қазақ мемлекеттік университетінің ғылыми-педагогикалық қызметі туралы жыл сайынғы есептері. С.М. Киров 1987-1993 оқу жылдары.
• Романова С.М. // әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің ғылыми-педагогикалық қызметі туралы жыл сайынғы есептері. 1994-2009 оқу жылдары.
• Танашева М.Р., Мамбетказиев Е.А. Беремжанова Б.А. ғылыми мұрасының қалыптасуы, дамуы және болашағы.// Үшінші инт. Материалдары. Беремжановскийдің құрылтайы химия және химиялық технология. - Өскемен, 2001 жыл.
• Химия кафедрасы. Қазақ ұлттық университетіне 70 жыл Әл-Фараби, - Алматы, 2004. 47, 52,54, 55.
• Тұрсынов А.А. Аралдан Лобнорға дейін // Гидроэкология Орта Азияның құрғатылмайтын бассейндері. Алматы, 2002.
• Романова София Максимовна // Табиғи сулар химиясы. Алматы, 2004 .-- S. 23-25.
• Д.Ж.Достай гидроэкожүйесін басқару. Балқаш көлі. Алматы, 2009. - С. 74, 226.
• Тұрсынов А.А. Судың сапасы - ең маңыздыларының бірі су қауіпсіздігінің аспектілері // Географиялық мәселелер тұрақты даму. - Апмата, 2008 .-- С. 919.
• Амиргалиев Н.А. Жасанды судың ерекшеліктері. Солтүстік және Орталық Қазақстан // Гидрохимия және судың сапасы. - Алматы, 1998. 149, 188.

Зияткерлік еңбек туралы сертификат

№ 613; 19.08.09; ИС 0362. Свидетельство о государственной регистрации объектов интеллектуальной собственности «Утилизация стеклобоя в производство строительных материалов (произведение науки)» /Соавт.: III. Саменов, С. Абдикаримов. М.Р. Танашева, С.Д. Тюменев, А.С. Тюменева, А.Т. Омаров, А.Д. Айбасова