Уикипедия

Спутник V

«Гам-КОВИД-Вак»[1], саудалық атауы «Спу́тник V» ([cпу́тник ви]) — COVID-19 жаңа короновирустық жұқпаның алдын алуға арналған тіркелген ресейлік құрамдастырылған векторлық вакцина.[2][3]

Спутник V
Спутник V (Gam-COVID-Vak)
Химиялық құрамы
ИЮПАК ?
Брутто-
формула 		?


DrugBank DB15848
Классификация
Фарм. топ вакцина, сарысу, фагтар мен анатоксиндер
АТХ J07BX03
Дәрілік түрлері
?
Енгізу әдісі
бұлшықет ішіне
Сауда атаулары
Спутник V, Гам-КОВИД-Вак-Лио
Гам-КОВИД-Вак вакцинасының I кешені бар 3 мл-лік картон қорабы мен құтысы

Ресейлік Н. Ф. Гамалеи атындағы Ұлттық эпидемиология мен микробиология зерттеу орталығы және Ресей Қорғаныс министрінің 48-Орталық ғылыми-зерттеу институты бірлесіп жасап шығарған. Вакцина РФ Денсаулық сақтау министрлігінде 2020 жылдың 11 тамызында тіркелген. Спутник V вакцинасы вирустық вектордың аденовирусынан тұрады. Атауындағы "V" бұл римше 5 цифры емес, V қарпін білдіреді.[4]

Жалпы сипаттамасы

өңдеу

Гам-КОВИД-Вак вакцинасы – бұл адамның белсенді емес аденовирусына негізделген вирустық векторлық вакцина, оның геномында иммундық реакцияны тудыратын SARS-CoV-2 s-ақуызының фрагментін кодтайтын кірістіру бар.[5] Вакцинаны ұлттық микробиология және эпидемиология орталығының медициналық микробиология бөлімінің жасушалық микробиология зертханасының ұжымы жасаған. Ресей Федерациясы Денсаулық сақтау министрлігінің Гамалеи (зертхана жетекшісі, биология ғылымдарының докторы, Ресей Ғылым академиясының корреспондент-мүшесі Д. Ю. Логунов) және вирусология орталығы[6][7] 48-ші Орталық ғылыми-зерттеу институты, Эбола және BVRS вакциналарын жасаған.[8][9]

2021 жылғы 2 ақпанда "The Lancet" журналында III фазаны зерттеудің аралық нәтижелері жарияланды, оған сәйкес Спутник V вакцинасының тиімділігі 91,6 %, ал орташа немесе ауыр COVID вакцинасының тиімділігі-19 — 100 %. Осыдан кейін вакцина 5 жыл мерзімге азаматтық айналымға енгізуге рұқсат алды. Егде жастағы адамдарға арналған вакцинаның тиімділігін тексерудің алдын-ала нәтижелері бойынша ол 60 жастан асқан және тіпті 80 жастан асқан адамдарға бірдей қорғаныс беретіні анықталды. 2021 жылдың сәуірінде "Спутник V" екі компонентімен вакцинацияланған 3,8 млн ресейліктің деректерін талдау нәтижелері бойынша бұл вакцинаның тиімділігі 97,6% құрады. Вакцинаның тиімділігі туралы деректер, оның ішінде 60 жастан асқан адамдар үшін басқа елдердегі вакцинация нәтижелерімен расталады. Сонымен қатар, әзірлеушілердің мәліметтері бойынша және тәуелсіз зерттеулер, "Спутник V" коронавирустың әртүрлі штамдарына қарсы тиімді.

Вакцина биотехнологиялық жолмен алынды, онда адамдар үшін патогенді SARS-CoV-2 коронавирусы қолданылмайды. Препарат екі компоненттен тұрады: I компонент және II компонент. I Компонентке SARS-CoV-2 вирусының s-ақуыз генін алып жүретін 26 серотип (rAd26) адам аденовирусына негізделген рекомбинантты аденовирус векторы кіреді; II компоненттің құрамына SARS-CoV-2 вирусының s-ақуыз генін алып жүретін 5 серотип (rAd5) адам аденовирусына негізделген вектор кіреді. Вакцина компоненттері бұлшықет ішіне, 3 апта аралығымен екі кезеңде енгізіледі.[10]

«Спутник V» препаратының құрамын Pfizer мен Moderna препараттарымен салыстырғанда , айырмашылығы, ДНҚ-вирустың екі тізбегі бар. Ал аталған екі препарат РНҚ-ның анағұрлым нәзік тізбегін пайдаланады. Төзімді ақуыз қабаты генетикалық материалды жақсы сақтауын қамтамасыз етеді. Сол арқылы вакцинаны міндетті төмен температурада сақтамай-ақ тасымалдап сақталуына мүмкіндік береді.[11]

Жұмыс істеуі

өңдеу

«Спутник V» – вирус векторынан тұратын вакцина. «Спутник V» респираторлық жұқпалы ауру тудыратын аденовирустар негізінде әзірленген.

Демек, бұл екпеде басқа вирустың өзгертілген түрі бар. Өзгерген вирус генетикалық материалды адамның жасушасына жеткізеді. «Спутник V» екпесінде адамда ЖРВИ, конъюнктивит және гастроэнтерит тудыратын аденовирустар қолданылады (Кейбір екпелерде пневмония және қызылша тудыратын аденовирустар пайдаланылады).

Екпеде вектор ретінде қолданылатын вирус ауру тудырмайтындай етіп өзгертіледі. Вектор көзделген вирустың генімен бірге егіледі. Covid-ке қарсы вакцинада бұл ген жасушаға тікен пішінді ақуыз қалыптастыруға көмектеседі. Бұл ақуыз – коронавирустың қабығындағы ақуызға ұқсайды.

Адамға екпе салынғанда, вектор адам жасушасына енеді. Ал жасуша тікен пішінді ақуыз шығарады. Иммундық жүйе тікен пішінді ақуызды байқаған сәтте бірден антиденелерді өндіре бастап, ағзадағы өзге де иммундық процестерді іске қосады. Сөйтіп ағзаға вирус түскенде иммундық жүйе тойтарыс беруге дайын тұрады.[12]

Химиялық құрамы

өңдеу

Басқа ингредиенттер (қосалқы заттар) екі дозада сандық және сапалық жағынан бірдей.[13]

  • Трис(гидроксиметил)аминометан (буфер)
  • Натрий хлориді (тұз)
  • Сахароза (қант)
  • Магний хлориді гексагидраты
  • Динатрий ЭДТА дигидраты (хелациялық лиганд; секвестрант)
  • Полисорбат 80
  • Этил спирті 95%
  • Су

Адъюванттар жоқ[14] және басқа компоненттер немесе ингредиенттер вакцинаға енгізілмеуі керек.[15]

Қазақстанға әкелінуі

өңдеу

Қазақстан Ресейдің "Спутник V" вакцинасын сатып алуға 16,8 миллиард теңге (40 миллион долларға жуық) жұмсамақ. Мұны 27 қаңтардағы брифинг кезінде Азаттық сауалына жауап берген Қазақстанның денсаулық сақтау вице-министрі Марат Шоранов айтты.[16]

ҚР Денсаулық сақтау министрлігі Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сараптау ұлттық орталығының Сараптама комиссиясы Гам-КОВИД-Вак вакцинасы қауіпсіз, сапасы мен тиімділігі жоғары деген қорытынды шығарды.

Қазақстан Республикасында өндірілген COVID-19 коронавирусқа қарсы вакциналарды уақытша мемлекеттік тіркеудің бекітілген қағидаларына сәйкес Сараптама комиссиясы Дәрілік заттарды сараптау ұлттық орталығының, медицина, биология, микробиология, иммунология және эпидемиология саласындағы медициналық және бейінді ұйымдардың мамандары мен сарапшыларынан, сондай-ақ биоэтика жөніндегі орталық комиссияның өкілдерінен құрылды.

2021 жылғы 15 ақпанда Денсаулық сақтау министрлігінің Медициналық және фармацевтикалық бақылау комитеті ДЗСҰО-ның 2021 жылғы 13 ақпандағы қорытындысы негізінде Гам-КОВИД-Вак вакцинасына тіркеу куәлігін берді.

“Вакцинаны тіркеу нәтижесінде коронавирус инфекциясының алдын алу үшін халықты жаппай вакцинациялауға және ұжымдық иммунитет қалыптастыру процесін жеделдетуге мүмкіндік туады”, - деді Денсаулық сақтау министрі Алексей Цой.[17]

2021 жылдың 1 ақпанында Қазақстан Республикасында медициналық қызметкерлер арасында ресейлік Спутник-V вакцинасымен Коронавирустық инфекцияға қарсы вакцинация басталды.[18]

Жоспар бойынша, "Қарағанды фармацевтика кешені" сәуірден бастап айына 600 мың доза вакцина шығаруы керек. 18 қаңтарда Ресейдің ақпарат агенттіктері "Спутник V" екпесінің Қазақстандағы кешенде өндірілген сынақ нұсқасы оны әзірлеген Гамалея атындағы институтта тексеруден өткенін хабарлады. Вакцина әзірлеу процесін қаржыландырған Ресей тікелей инвестиция қоры желтоқсанда Қазақстанның денсаулық сақтау министрлігімен келісімшарт жасасқан. Содан соң "Қарағанды фармацевтика кешені" қажет сұйықтықты алып, "Спутник V" вакцинасының алғашқы 6 мың дозасын жасады.

ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің жоспары бойынша Қарағанды фармацевтикалық кешені ақпан айының ортасында Қазақстан Республикасы аумағында «Гам-КОВИД-Вак» («Спутник V») коронавирустық инфекцияға қарсы вакцинасын тіркеу рәсімін аяқтады. Кәсіпорынның баспасөз қызметі хабарлағандай, 13 ақпанда Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Сараптама ұйымының тіркеу дерекнамасының материалдарын қарау нәтижесі бойынша вакцинаның қауіпсіздігі, сапасы мен тиімділігі туралы қорытындысы алынды. Аталған қорытынды негізінде ҚР ДСМ Медициналық және фармацевтикалық бақылау комитетіне тіркеу куәлігін алуға өтінім жолданды. Осылайша, Қазақстан «Спутник V» вакцинасын қолдануды мақұлдаған 27-ші мемлекет болды. [19]

 
РФ президенті Путиннің COVID-19-ге қарсы тіркелген вакцина жайлы жариялаған сәті. Бейнеконференция режимінде үкімет мүшелерімен 2020 жылдың 11 тамызында кездесуі.

Қазақстанның өңірлеріне «Спутник V» вакцинасының 923 мың дозасы жеткізілді. Сәуір айының соңына дейін тағы 910 мың Sputnik V дозасы және басқа өндірушілердің 500 мың дозасы жеткізіледі. Бұл туралы «СҚ-Фармация» хабарлады.  Жалпы  елде ұжымдық иммунитетті қалыптастыру үшін 10 миллионға жуық адамды егу жоспарланып отыр. Премьер-министр Асқар Маминнің тапсырмасы бойынша өңірлерде ай сайын шамамен 2 миллион адамға вакцина салуға мүмкіндік жасалады. Жалпы науқанды 2021 жылдың қыркүйек айында аяқтау жоспары бар.[20]

Тағы қараңыз

өңдеу
  1. Қазақстан "Спутник V" вакцинасының қосымша 4 млн дозасын алатын болды.
  2. https://m.facebook.com/sputniknewskz/posts/2873192826338316
  3. https://gor-pol3.kz/zhanaly-tar/382-2021-zhyldy-1-a-panynda-aza-stan-respublikasynda-meditsinaly-yzmetkerler-arasynda-resejlik-sputnik-v-vaktsinasymen-koronavirus Мұрағатталған 21 сәуірдің 2021 жылы. Мұрағатталған 21 сәуірдің 2021 жылы.ty-infektsiya-a-arsy-vaktsinatsiya-bastaldy.html Мұрағатталған 21 сәуірдің 2021 жылы.
  4. https://baq.kz/news/othernews/vice-ministrler-sputnik-v-vakcinasyn-aldy/
  5. https://abai.kz/post/124925

Дереккөздер

өңдеу
  1. ↑ https://minzdrav.gov.ru/news/2020/08/11/14657-minzdrav-rossii-zaregistriroval-pervuyu-v-mire-vaktsinu-ot-covid-19
  2. ↑ https://sputnikvaccine.com/
  3. ↑ https://www.nature.com/articles/d41586-020-02386-2
  4. ↑ https://www.youtube.com/watch?v=wfUe1SA6Wdk&ab_channel=SputnikV
  5. ↑ https://www.bloomberg.com/graphics/covid-vaccine-tracker-global-distribution/
  6. ↑ https://tvr24.tv/news/my-nazyvaem-koronavirus-lipuch-i-letuch-sergey-borisevich Мұрағатталған 30 сәуірдің 2021 жылы.
  7. ↑ https://zakonbase.ru/content/part/66976
  8. ↑ https://trialsitenews.com/russias-rdif-prominent-government-lab-progress-covid-19-vaccine-production-facility-readied-in-the-moscow-region/
  9. ↑ https://www.militarynews.ru/story.asp?rid=0&nid=532792&lang=RU
  10. ↑ http://grls.rosminzdrav.ru/InstrImg/0001459746/0000613812/%D0%9B%D0%9F-006395%5B2020%5D_0.pdf Мұрағатталған 3 наурыздың 2021 жылы.
  11. ↑ https://www.nytimes.com/interactive/2021/health/gamaleya-covid-19-vaccine.html
  12. ↑ https://www.azattyq.org/a/sputnik-v-vaccine/31145713.html
  13. ↑ Комбинированная векторная вакцина для профилактики коронавирусной инфекции, вызываемой вирусом SARS-CoV-2.
  14. ↑ "Advances in gene-based vaccine platforms to address the COVID-19 pandemic". Advanced Drug Delivery Reviews (Elsevier) 170: 113–141. 2021-03-01. doi:10.1016/j.addr.2021.01.003. ISSN 0169-409X. PMC 7789827. "Viral vector vaccines confer high gene transduction capabilities due to the natural ability of viruses to infect host cells. These vaccines do not require adjuvants due to the presence of viral components that stimulate the innate immune system.". 
  15. ↑ Sputnik V. Russian drug reference.
  16. ↑ https://kaz.zakon.kz/5055823-aza-stan-sputnik-v-vatsinasyna-17-mlrd.html
  17. ↑ https://egemen.kz/article/265472-qazaqstan-sputnik-v-vaktsinasyn-resmi-tirkedi
  18. ↑ https://gor-pol3.kz/zhanaly-tar/382-2021-zhyldy-1-a-panynda-aza-stan-respublikasynda-meditsinaly-yzmetkerler-arasynda-resejlik-sputnik-v-vaktsinasymen-koronavirusty-infektsiya-a-arsy-vaktsinatsiya-bastaldy.html Мұрағатталған 21 сәуірдің 2021 жылы.
  19. ↑ https://24.kz/kz/zha-aly-tar/basty-zha-aly-tar/item/455488-aza-standa-sputnik-v-vaktsinasy-resmi-t-rde-tirkeldi
  20. ↑ https://24.kz/kz/zha-aly-tar/o-am/item/468328-irlerge-sputnik-v-vaktsinasyny
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Спутник_V&oldid=3353071» бетінен алынған