Сунварлар
Сунварлар — Непалдағы кират тобына жататын халық (Катманду аңғарының солтүстік-шығысында, Кхилети-Кхола, Маулунг-Кхола, Сун Коси өзендерінің жағасында).[1] Оған негізгі этникалық топқа жақын халықтар да кіреді (сурел, жирел, бахинг), жалпы саны 40 мың адамнан тұратын халықтар тобы.[2]
| Сунварлар | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
40 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Тілі
өңдеуОлар қытай-тибет отбасының орталық тобының сунвари (сунувар) тілінде сөйлейді. Тіл диалектілерге бөлінеді.[3]
Діні
өңдеуДінге сенушілердің діни наным-сенімдері:индуистар, буддистер, дәстүрлі нанымдар.[4]
Кәсібі
өңдеуХІХ ғасырдың басында-ақ сунварлардың негізгі кәсібі егін шаруашылығы болды, бірақ Орталық және Батыс Непал халықтарының (хаси, тамангтар, гурунгтар, магарлар) қарқынды қоныс аударуы және олардың сунвар жерлерін басып алуы нәтижесінде егіншіліктің қарқынды түрлеріне көшті. Жазық алқаптар мен террассаларда жүгері, тары, қарақұмық, картоп, көкөністер өсіріледі. Мал (ірі қара, буйвол, шошқа, ешкі) тау жайылымдарында, орманда, алқаптарда (муссон кезінде) жайылады. Себет тоқу, ағаш ою, алкогольдік сусын жасау дамыған.[5]
Тұрмыс салты
өңдеуСунварлар 2 топқа бөлінеді: «он екі ру» және «он ру», аралас өмір сүреді. Кішігірім жергілікті топтар 7-8 ұрпақты құрайды, топтардың саны халық санының өсуіне қарай өседі. Батыс және Орталық Непалда жиі кездесетін немере ағайындарының некелеріне қатаң тыйым салынады. Қалыңдық үшін әдеттегі еңбек ету, кейіннен айыппұл төлеу тән. Ажырасуға, екінші некеге және жесірлердің үйленуіне рұқсат етіледі. Отбасы негізінен шағын.[6]
Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
өңдеуЕлді мекендер шашыраңқы орналасқан. Дәстүрлі тұрғын үйлері қаңқалы-бағаналы, іргетаста салынған, қабырғалары саман немесе балшықтан жасалған, көң қоспасы жағылған. Төбесі шөппен немесе тақтайшалармен жабылған. ХХ ғасырдың басынан бастап ауланы қоршап тұрған қосалқы ғимараттары бар бір қабатты бір бөлмелі тас үйлер және екі қабатты тас үйлер салына бастады, төменгі қабаты тұрғын үй, ал жоғарғы қабаты қойма.[7]
Дәстүрлі тағамдары
өңдеуТамағы – көкөніс пен ет, сүт ішпейді, одан сары май жасалады.[8]
Сілтеме
өңдеу
Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Сунварлар
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Сунвар сөзінің мағынасы. Тексерілді, 13 қараша 2024.
- ↑ Сунвар. Тексерілді, 13 қараша 2024.
- ↑ Сунварлар. Тексерілді, 13 қараша 2024.
- ↑ Қазіргі заман энциклопедиясы. Тексерілді, 13 қараша 2024.
- ↑ Сунварлар. Тексерілді, 13 қараша 2024.
- ↑ В.А.Тишков Дүние жүзіндегі халықтар мен діндер. Энциклопедия. — Москва: Үлкен Ресей энциклопедиясы, 1999. — Б. 501. — 930 б. — 100 000 таралым. — ISBN 5-85270-155-6.
- ↑ Сунварлар. Тексерілді, 13 қараша 2024.
- ↑ Әлем халықтары/Сунварлар. Тексерілді, 13 қараша 2024.