Су айдаһары

Су айдаһары
	;
Амандық күйі
	Not Evaluated
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Жануарлар;
Жамағаты:	Хордалылар;
Табы:	Бауырымен жорғалаушылар;
Сабы:	Қабыршақтылар;
Кіші сабы:	Жыландар;
Тұқымдасы:	Жалғанаяқтылар‎‎‎;
Кіші тұқымдасы:	Boinae;
Тегі:	Eunectes;
Түрі:	E. murinus;
Екі-есімді атауы
	Eunectes murinus; (Linnaeus, 1758)
Синонимдері
	[Boa] murina Linnaeus, 1758; [Boa] Scytale Linnaeus, 1758; Boa gigas Latreille, 1802; Boa anacondo Daudin, 1803; Boa aquatica Wied-Neuwied, 1824; Eunectes murinus – Wagler, 1830; Eunectes murina – Джон Эдуард Грей, 1831; Eunectes murinus – Boulenger, 1893; Eunectes scytale – Stull, 1935; [Eunectes murinus] murinus ; – Dunn & Conant, 1936; Eunectes barbouri ; Dunn & Conant, 1936; Eunectes murinus murinus ; – Dunn, 1944;

Су айдаһары немесе Жасыл анаконда (лат. Eunectes murinus) – жалғанаяқтылар тұқымдасының анакондалар туысына жататын өте ірі жылан.

Биологиялық сипаттамасы

Су айдаһары - әдетте ең ауыр жылан ретінде саналады

Орташа ұзындығы 3-4,6 метр ал салмағы 30-70 кг-дай. Кейбір аса үлкендері 5 метрден асып түсіп, 100 кг-дай болады. Ең алып жасыл анаконданың ұзындығы 5,21 метр болған, ал оның салмағы 97,5 кг-ға жуық. Кейбір деректердің пайымдауынша су айдаһарлары 10 метрден асып түсіп салмағы 250 кг, әрі кетсе 400 кг-дай бола алады. Бірақ бұл тұжырымдар ғалымдардың пікірінше сенімсіз ақпарат. Бұның себебі - анаконданың терісінде. Ол жылан мерт болғанда немесе ескі терісін тастағанда бірнеше есе ұзарады. Соның кесірінен анаконданың нақты ұзындығы көп деректерде дұрыс берілмейді, ал тірі су айдаһарын өлшеу - өте қиын жұмыс.

Қабыршағының беті тегіс, жылтыр. Денесінің үстіңгі жағы сарғылт сұр, арқасы екі қатарлы қоңыр дақты, танау тесігі қалқаншалы. Өте жақсы жүзеді ,сүңгиді, су астында ұзақ бола алады және бұл кезде қалқаншасы танауын жауып тұрады. Су тартылғанда басқа суға мекен ауыстырады, не су түбі тұнба топырағына көміліп, жаңбырлы маусымға дейін қозғалмай жатады.

Таралуы

Бразилия мен Гвианада өзен, көл, батпақ жиегін мекендейді.

Қоректенуі мен көбеюі

Асына балықтар, жас аллигаторлар, құстар мен сүтқоректілер кіреді. Соңғы деректерге сене келетін болсақ, онда су айдаһары өз олжасының сүйегін, омыртқасын сындырмайды немесе тұншықтырмайды. Керісінше, анаконда оған аз қысым береді. Оның басты мақсаты - ішкі органдарына зақым келтіру. Бұл тиімді тәсіл жыланға күшін экономдауға әрі олжасын тез өлтіруге көмек теседі. Адамға сирек шабады.

Әдетте жұмыртқалай тірі туады, кейде жұмыртқа салады, су түбінде түлейді.

Қолданылуы

Су айдаһары - кәсіптік жылан, терісі, еті , майы пайдаланылады.

Дереккөздер

Қазақ Совет энциклопедиясы, 1976 жыл, Алматы,10 том, 430 бет