Су айдындарының мұнайгаздылығы

Су айдындарының мұнайгаздылығы - Әлемдік мұхит түбі шөгінді алабының, ең алдымен көршілес Құрлық өңіріндегі мұнайгазды Құрылымдардың жалғасын қамтитын континенттік қайраң аймағының мұнаймен (газбен) қанығу мүкіндігі. Әлем елдерінің жүзге жуығы Әлемдік мүхит өңірінен мұнай (газ) өндірумен айналысады, аталған кенорындар негізінен кайнозой және мезозой түзілімдерінен, өте сирек палеозой қабаттарынан өндіріледі. Әлемдік мүхиттың континенттік қайраң және континенттік баурай өңірінен, су 2000 метрге дейінгі терендіктерінен мұнай-(газ) өндірумен 96 ел айналысады; 40-тан астам елдер 300 м тереңдік астындағы қабаттардан мұнай мен газ өндіреді. Мұнай мен газ кенорындарын су астынан іздеудің негізгі аудандары - Парсы және Мексика шығанақтары, Маракаибо лагунасы, Солтүстік Теңіз, Гвинейшығанағы,Алясканың, Калифорнияның, Бразилияның, Австралияның қайраңдары, Жерорта және Каспий теңіздері, Оңтүстік-Шығыс Азия теңіздері, т.б. 1999 жылдың тамыз айында Қазақстан Республикасыда Каспий теңізі түбін мұнай кенорындарын ашуға бұрғылай бастағаны белгілі, соның нәтижесінде Шығыс қашаған атаулы ірі кенорын табылғандығы мәлім. Кейінірек сол өңірлерден өзге де ірілі-ұсақты мұнай-газ кенорындары ашылды [мәселен, Құрманғазы кенорны). Теңіз кенорындарын игеруі нәтижесінде Ұлыбритания, Норвегия, Мексика сияқты әлем елдері өте ірі мұнай және газ өндіруші елдер санатына қосылды. Өте ірі мұнай өндіруші елдердің алғашқы ондығына Сауд Аравиясы, АҚШ, Венесуэла, Мысыр, Индонезия, Иран елдері кіреді, бұл жүлделі орындарға Қазақстан Республикасының игеру мүмкіндігі де өте жоғары. Өте ірі газ өндіруші елдердің қатарына кіретіндер АҚШ, Ұлыбритания, Норвегия, Венесуэла, Нидерланд, Ресей, Мексика, Индонезия, Австралия. Кейбір сараптаушылардың пікіріне сәйкес, көмірсутектердің әлемдік ресурстарының біршама қомақты бөлігі су алаптары, негізінен алғанда континенттік қайраң белдемдеріне, шоғырланған. әлемдік мүхиттың континенттік қайраңнан тереңірек өңірлерінде бұкіл імірсутектер қорының 30-35 %-ы ғана орналасқан болса керек; бұлар негізінен континенттік баурайларға және континент етегіне сәйкес келеді. Мүхиттың олардан да гөрі тереңірек өңірлерінде мұнай (газ) шоғырлану мүмкіндігі күрт төмендейді, себебі органикалық заттардың бұл өңірлерде жарытымсыз шақталатындығы және иіөгінді түзілу жылдамдығының мардымсыздығы оларда мұнай (газ) қалыптасу процесін айтарлықтай шектейді.