Сүзге ханым

Сүзге ханым (туған жылы белгісіз - 1598) - түмен және сібір ханы Көшiмнің сүйiктi әйелi, Шығай ханның қызы.

Сүзге ханым
Көшім хан мен Сүзге ханым (М.С. Знаменский, 1880-ші жылдар)
Өмірбаяны
Діні	Ислам
Қайтыс болуы	1598 (1598)
Әкесі	Шығай хан
Анасы	Байым-бегім Ханым
Жұбайы	Көшім хан

Өмірбаяны

Көрiктi, сұлу әйелiне арнап Көшiм хан Ертiстiң бойынан ағаштан Сүзге-Тұра қалашығын салдырған (қазiргi Ресейдегi Тобыл қаласының маңында). Қалашықты екi жағынан Ертiс өзенi, алдынан терең жыра қорғап тұрған. Жыра арқылы көпiр салынған. Көшiм хан жұма күнгi намаздан кейiн осында келетiн. Сүзге ханымның Сiбiр хандығы құлағаннан кейiнгi тағдыры әртүрлi айтылады. Бiр аңыз бойынша ол 1598 жылы 20 тамызда Сiбiр хандығы күйреген күнi тұтқынға алынып, Көшiмнiң басқа әйелдерiмен, балаларымен бiрге Мәскеуге аттандырылған. Онда ол ертерек тұтқынға түсiп, орыс патшасына қызмет етiп жүрген Көшiм ханның жиенi Мұхаммедқұлға қосылған. Басқа аңыз бойынша Сүзге хандық құлағаннан кейiн өз қалашығын бекiттiрiп, бiр айға дейiн жауға берiлмей соғысқан. Күш таусылғанда, ол орыстарға "Шығып кетуге мүмкiндiк берсеңдер, қамалды сендерге тастаймыз "деген шарт қояды. Орыстар оған келiседi, бiрақ Сүзгенiң қалуын талап етедi. Жауынгерлерiнiң өмiрiн сақтап қалу үшiн Сүзге бұл шартты қабылдайды. Қорғаушылар кемеге мiнiп көзден ғайып болғанда, басқыншылар қалаға кiредi. Олар үлкен емен түбiнде жасаулы киiм киiп, қолына қанжар ұстаған Сүзгенiң өлi денесiне тап болады.

Әдебиет

• Словцов И.Я. Материалы о распределении курганов и городищ в Тобольской губернии. Томск: Типолитография В. В. Михайлова, П. И. Макушина, 1890. 22 с.
• Тюменское и Сибирское ханства / под ред. Д. Н. Маслюженко, А. Г. Ситдикова, Р. Р. Хайрутдинова. — Казань: Издательство Казанского университета, 2018. — 560 с. — ISBN 978-5-00130-021-2.