Тасжаңғақ

Тасжаңғақ (Aflatunіa) – раушангүл тұқымдасына жататын бұта немесе аласа ағаш. Қазақстанда Жетісу (Жоңғар) Алатауында, Көксу өзенінің бойында кездесетін 1 түрі – кәдімгі тасжаңғақ (А. ulmіfolіa) бар. Ол тау беткейлері мен жырғаларда, шырша және жалпақ жапырақты ормандар арасында (1500 – 2500 м биіктікте) өседі. Биіктігі 3 – 5 м, тарбиған бұтақтары мен көптеген бұтақшалары бар. Қабығы сұрғылт, сұрғылт-қоңыр түсті. Жапырақтары қысқа сағақты, дөңгелек пішінді, ұзындығы 2 – 4 (6) см, жиегі ара тісті тілімделген, өркенге кезектесіп орналасады. Тостағанша жапырақшаларының түтігі цилиндр тәрізді (ұзындығы 3 – 5 мм). Күлтесі қызғылт түсті, оның ұзындығы 6 – 10 мм. Тұқымымен және вегетативті жолмен көбейеді. Сәуір айында гүлдеп, маусым – шілдеде жеміс салады. Жемісі – қызыл түсті, домалақ сүйекше. Жетісу (Жоңғар)Алатауынан жиналған тұқымынан Алматыда 1957 жылдан бастап өсіріледі.

Кәдімгі Тасжаңғақ – сәндік өсімдік, оны шабдалы мен бадамның телітушісі ретінде де пайдалануға болады. Өте сирек кездесетін реликт түр ретінде қорғауға алынып, Қазақстанның “Қызыл кітабына” енгізілген.

Тағы қараңыз

• Kәдімгі тасжаңғақ
• Шегіршінжапырақ тасжаңғақ