Тасмания

Тасмания аралы (ағылш. Tasmania) — Аустралияның оңтүстік-шығыс жағалауындағы аралығындағы Құрлықтан Басс бұғазы арқылы бөлінген. Австралия Одағының ең кіші штаты. Жер аумағы 68 км²-дей, тұрғыны 473 мың адам (2003).

Әкімшілік орталығы – Хобарт қаласы Үлкен суайрық жотасының орфографиялық жалғасы. Жағалауы құлама тік жарлы, жартасты. Жер бедері тік беткейлі үстірттермен күшті тілімделген таулы қыратты. Ең биік жері – Осса тауы (1617 м). Климаты солтүстігінденде субтропиктік, оңтүстігінде қоңыржай ылғалды. Жылдық орташа температура шілдеде 8 ^oС, ақпанда 17 ^oС. Жылдық жауын-шашын мөлш. 600 – 1000 мм. Өзендері шоңғалды, суы мол. Аралда орман (эвкалипт, мирта, мәңгі жасыл шамшат ағаштары) биіктеген сайын қылқан жапырақты ағаштар, субальпі шалғыны кең тараған. Жануарлар дүниесі Австралияға ұқсас, қалталылардан вомваттар мен коала және аралда ғана сақталып қалған қалталы пері кездеседі. Полиметалл, темір кентасы, тас көмір өндіріледі. Сүт өндіретін мал шаруашылығы, қой шаруашылығы, бау-бақша шаруашылығы дамыған. Бірнеше ұлттық саябақтар бар.

Негізгі порты – Хобарт. Аралды 1642 ж. голландтық теңіз саяхатшысы А. Тасман (1603 – 59) ашқан.^[1]

Уайнгласс шығанағф Фрайсинет ұлттық бағындағы Амос тауынан көрінісі

Аралды аборигендер Британдық отарлаудан 30,000 жылдан бері қоныстанған.^[2] Ғалымдар абориген тасмандықтар негізгі құрлықтық аборигендерден 10,000 жыл бұрын Басс бұғазында теңіз деңгейі көтерілгендіңтен ажыраған дейді.^[3] Отарлау басталғанда аборигендер саны 3,000 мен 7,000 арасында болса, келесі 30 жылда "Қара соғыс" деп аталған отарлаушыларға қарсы қатыгез партизан соғысынан, тайпа-аралық тартыстан, жане 1820 жылдандан басталған, аборигендердің иммунитеті жоқ, инфекциялық індеттерден толықтай жойылды. Әсіресе 1825 пен 1831 жылы белсенді болған қақтығыс үш жылдан аса әскери заға әкеліп 1,100-ден аса аборигендер мен отарлаушылардың өмірін қиған.

Артур порты

Дереккөздер

↑ Қазақ энциклопедиясы
↑ Aboriginal Life Pre-Invasion.
↑ Ryan, Lyndall (2012), Tasmanian Aborigines, Sydney: Allen & Unwin, pp. 3–6, ISBN 978-1-74237-068-2

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[1] Қазақ энциклопедиясы

[2] Aboriginal Life Pre-Invasion.

[ryan1-3] Ryan, Lyndall (2012), Tasmanian Aborigines, Sydney: Allen & Unwin, pp. 3–6, ISBN 978-1-74237-068-2

[1]

[2]

[3]