Таужыныстардың өтімділік қасиеті

Халықаралық бірліктер жүйесінде өтімділіктіц бірлігі ретінде кеуек таужыныстың, оның ауданы 1 м² және ұзындығы 1 м үлгісі арқылы сүзілген кезде қысым 1Па-ға азайса, тұтқырлығы 1па*с сұйықтың шығымы 1 м7с болатын өтімділік қабылданған. Бұл өлшемнің физикалық мағынасы бойынша өтімділік - кеуек кеңістік каналдары қимасының ауданы арқылы болатын сүзілуді, яғни таужыныстың көлем бірлігінен (м3) уақыт бірлігі ағымында (с) сүзіліп өткен судың мөлшерін (м3/с) сипаттайтынын көрсетеді.Кеуектілік пен өтімділік арасындағы байланыс біршама күрделі. Мысалы, саздың кеуектілігі (50-60%-тей) ірі түйірлі қүмнан (30 %-тей) шідеқайда жоғары болғанымен, саз іс жүзінде өткізгіш емес. Барлық таужыныстар түрлі дэрежеде суды өткізуге қабілетті болганымен, олардың өтімділік дәрежесі әртүрлі болады. Өтімділік дәрежесі бойынша таужыныстар үш топқа бөлінеді: өтімді таужыныстар - олар арқылы су жеңіл сүзіледі (құм, қиыршық, малтатас, таужыныстардың жарықшақты түрлестері); шала өтімді (құмдақ, лёсс, ыдырамаған шымтезек, т.б.); іс жүзінде өтімсіз (саз,тығыз сазды тақтатас, сазтас, цементтелген шөгінді таужыныстар,магмалық және метаморфтық таужыныстардың жарықшақсыз түрлестері, сонымен қатар мәңгі тоң белдемдеріндегі таужыныстар).Бірінші және екінші топтағы таужыныстар жинауыш цабаттарды құраса, үшінші топтағы таужыныстар сутірек қабаттар жасайды.

Дереккөздер

География