Тирган
Тирган (парсы: تیرگان, Тирган) — жыл сайын Тирган айының 13-інде (2, 3 немесе 4 шілдеде) атап өтілетін ирандық жаз ортасы мерекесі. Ол су шашу, би билеу, өлең оқу және шпинат сорпасы мен шалбар сияқты дәстүрлі тағамдарды ұсыну арқылы тойланады. Он күн киіп, суға ағызатын білекке кемпірқосақ жолақ байлау салты да балаларды қуанышқа бөледі.
| Тирган | |
|---|---|
| Ресми атауы | парсы: تیرگان, Tirgān |
| Қайда өткізіледі | Еуропалық Одақ, Иран, Канада, АҚШ, Тәжікстан |
| Басталуы | 2 шілде |
| Аяқталуы | 4 шілде |
| Күн-айы | Тирдің 13-ші күні |
Қарау өңдеу
Тирган — Иранның әртүрлі аймақтарында, соның ішінде Мазендеранда, Хорасанда және Эракта[1][2][3] әлі де тойланатын ежелгі ирандық дәстүр. Мұны Гардизи, Бируни және Масуди сияқты тарихшылар, сондай-ақ Сефевидтер дәуіріндегі еуропалық саяхатшылар кеңінен растайды.
Мереке аспанда күн күркіреп, найзағай ойнап, қажет жаңбырды шақыру үшін пайда болған бас періште Тиштреяға арналған.
Аңыз бойынша Араш садақшы Иран мен Тұран елдерінің басшылары арасындағы жер дауын шешу үшін сайланған адам. Тирдің 13-ші күні Араш жебесінен айырылып, жебе түскен жер екі патшалықтың шекарасын белгілейтін болды. Тұран жаңбырдың аздығынан зардап шекті, ал Иран шекараның реттелуіне қуанды, кейін екі елге жаңбыр жауып, олардың арасында тыныштық орнады.
Бируни хронологиясында «Құдайдың бұйрығымен жел Руян тауларының жебесін жұлып алып, Ферғана мен Тапурия арасындағы Хорасанның шеткі шекарасын жылжытты»[4] делінген. Гардизи «Араштың жебесі Ферғана мен Бактрия арасындағы аймаққа түсті» деп атап өтсе де, осындай сипаттама берген.
Тағы қараңыз өңдеу
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Farahan: A Report on Iranian Celebrations. Басты дереккөзінен мұрағатталған 25 ақпан 2021.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 6 сәуір 2020.
- ↑ Aftab Markazi: Celebrations in Arak Мұрағатталған 18 қыркүйектің 2011 жылы.
- ↑ 2rism: Celebrations in Mazandaran Мұрағатталған 18 шілденің 2012 жылы.
- ↑ Өткен ғасырлардың басқа белгілері, Бируни — Эдуард Захау translation (1879)