Тоққожа Мұқажанұлы Қожағұлов

Тоққожа Мұқажанұлы Қожағұлов 1962 жылы 1 қаңтарда Алматы облысы Жамбыл ауылында дүниеге келген.

Тоққожа Мұқажанұлы Қожағұлов
Туған күні	1 қаңтар 1962 (1962-01-01) (62 жас)
Туған жері	Алматы облысы, Райымбек ауданы, Қаратоған ауылы, Қазақстан Республикасы
Азаматтығы	Қазақстан
Сайты	www.tokkozha.kz.

1984 жылы Абай атындағы Қазақтың педагогикалық институтының көркемсурет – графика факультетін бітіріп, Қазақ ССР ағарту министрлігінің жолдамасымен Жамбыл педагогикалық институтына жіберіліп, аталған институтының оқытушысы болып жұмыс істеді.

1987 жылдан бүгінгі күнге дейін Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінде қызмет атқарып келеді. Өзінің ғылыми-педагогикалық еңбек жолын сурет кафедрасының ассистенті қызметінен бастап, оқытушы, аға оқытушы, көркемсурет графика факультеті деканының тәрбие-ісі, оқу-ісі жөніндегі орынбасары, декоративті живопись кафедрасы меңгерушісінің орынбасары, 2008 жылдан шығармашылық мамандықтар кафедрасының меңгерушісі қызметтерін атқарды. 2019-жылдан Өнер,мәдениет және спорт институтының директоры.

Т.М.Қожағұлов КСРО жас суретшілер бірлестігінің мүшесі (1989), ҚР Суретшілер одағының мүшесі(1995), «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының лауреаты (1998), профессор (2004), педагогика ғылымдарының кандидаты (2007), ҚР Көркем академиясының корреспондент-мүшесі (2008).

Т.М.Қожағұлов творчестволық жұмыстарымен 1987 жылдан облыстық, республикалық, бүкілодақтық, халықаралық көрмелерге үзбей қатысады. (Всесоюзная выставка,посвящен.ХХ съезду ВЛКСМ «Молодость страны». Москва.1987жылдан — «Елін сүйген, елі сүйген Елбасы» және т.б. 2019 жылдар аралығындағы өткен көрмелер). 2017 жылы ҚР орталық музейінде 50-ден астам портреттерімен өткізген «Үнсіз музыка» атты жеке творчестволық көрмесіне 2000- нан астам көрермен жиналып өнертанушылар, ғалымдар мен мәдениет танушылар және көрермендерден жоғары баға алды. Т.Қожағұлов қазақтың бас ақыны Абайдың (М.Әуезов мұражайы), Жыр алыбы Жамбылдың «Жырдың қызыл жолбарысы. Жамбыл» (Жамбыл мұражайы), Жамбыл Жабаев (ҚР тұңғыш президенті Н.Ә.Назарбаев жекеменшігінде), Ер-Қарасай (Рахат-палас қонақүйі), Әйтей батыр (Қаскелеңдегі тарихи-өлкетану мұражайы), Мұхтар Әуезовтың (Қырғызстан, Шолпанатадағы М.Әуезов мұражайы), ақиық ақын М.Мақатаевтың (М.Мақатаев мұражайы), менің анамның портреті (Ресей, көркемсурет дирекциясының қоры), Тәттімбеттің (Қарағандыдағы мұражай) келелі портреттерін дүниеге әкелді. Қазақстанның халық суретшілері С.Романов, С.Мамбеев және өнертанушылар суретші еңбектерін өте жоғары бағалады. 1995жылы Абайдың, 1996 жылы Жамбылдың, 1997жылы М.Әуеовтың мерейтойларына арналған көрмелерде бас жүлдені жеңіп алып жұмыстары Мәдениет министрлігі тарапынан музейлерге сатып алынды. Осындай бейнелеу өнеріне сіңірген сүбелі еңбектері үшін «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының лауреаты атанды. Соңғы жазылған «Ұлы дала дидары» еңбегі Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың Астана қаласының әкімдері болған азаматтармен және жапон архитекторы К.Куракова, британ архитекторы Н.Фостермен бірге Бәйтеректің ішінде ЕХРО қалашығын талдап тұрған сәті бейнеленген. Артқы фонда өркендеп, өсіп келе жатқан Астана көрінісі, әрі елбасымызды қолдап қорғаушы жолбарыс бейнеленген. Бұл картина бүгінгі күнде тарихи – көркем дүниеге айналды. Сонымен бірге батыр бабаларының («Ер-Қарасай», «Әйтей батыр», «Байсейіт батыр Төлесұлы») өрелі кескіндерін дүниеге әкелді. Ол салған Тәттімбеттің, Абыз би Әлмеректің, Әйтей батырдың, Төлесұлы Байсейіт батырдың, Көдек ақынның образды портреттерін аса іздемпаздықпен әрі шеберлікпен жазып, тұпнұсқа портреттердің авторы атанды. Түркі халықтарының түсінігінен келе жатқан ұғымда, кейбір адамдардың өзінің киесі (аң, жануар бейнесінде) және иесі (адам бейнесінде) болатындығын, олар сол өмір сүріп жатқан адамды қорғап-қоршап, желеп-жебеп жүретіндігін, сол арқылы олардың үшінші көзінің ашылуы, құпия сөзді айтуы арқылы әруақтар әлемімен байланысқа түсуі, солар арқылы ЖАРАТУШЫҒА (оның атын ТОБА деген, ТО- Жаратушы, БА-БАБА, яғни ЖАРАТУШЫ-ИЕ дегенді білдіреді) құлшылық қылуы, дұға жасауы, жалбарынуы, құдіреттілігін мойындауы, оның қолдауы арқылы ерекше бір тылсым күшке, қасиетке, ерекшелікке жетуі. Оның мысалы: қазақтарда Бекет атаның «арқары», Райымбек батырдың «түйесі», Қарасай батыр мен Жамбылдың «жолбарысы», Кемпірбай ақынның «көк-ала үйрегі» т.б. сияқты киелері бар адамдардың ерекше қасиетке ие екендігі ел арасында айтылып жүрген осының дәлелі. Суретші осы желіні арқау ете отырып «Жырдың қызыл жолбарысы».Жамбыл, «ер-Қарасай», «Жырдың қара жорғасы».Үмбетәлі, «Мен» деген туындыларын дүниеге әкелу арқылы бейнелеу өнеріне соны бағыт «ТОБАИЗМ» бағытын алып келді. Суретші творчествосы жайында Ақиқат, Жалын, Парасат, Қазақстан әйелдері, Үркер, Зерде, Жұлдыздар отбасы, Денсаулық, Мұқағали журналдары мен Егемен Қазақстан, Казахстанская правда, Жас Алаш, Айқын, Қазақ әдебиеті, Ана тілі, Қазақстан ZAMAN, Алматы ақшамы, Жетісу және т.б. газеттерде жарияланды. Ол туралы Хабар арнасы «Ғажайып туынды», Алматы арнасы «Өмір-Дастан» атты деректі түсірілім және творчествосы жөнінде Қазақстан, СТВ, Еларна және Қазақ радиосынан хабарлар беріліп отырды. Оның туындылары «Қазақстан бейнелеу өнері ХХ ғасыр-Алматы 2001.», «Художники мира. Китай. Гуаньжоу.2002» «Изобразительное искусства Казахстана Москва 2013.», «Қазақ өнері 5 томдық. Живопись –Алматы: 2013», «Қазақ өнері 5 томдық. Графика –Алматы: 2013», «Культурное наследие Сибири. 2017» кітаптарында басылған. 2010 жылдан Өнер, мәдениет және спорт институтында «Көктем лебі» атты көрмені ұйымдастырудың бастамашысы, әрі оның каталогін шығарушысы.

Оның көркемдік туындылары Қазақстан, Ресей, Қырғызстан мұражайларында, АҚШ, Түркия, Алмания, Жапония, Ресей, Балтық жағалауы елдері және Қазақстанның жеке азаматтарының қолында. Т.М.Қожағұлов – 40-тан аса ғылыми мақалалардың, 1 монография, 4 оқу-әдістемелік құралдың, «Зергерлік өнер әлемі» атты 2- томдық кітаптың құрастырушысы(1-том 456-бет, 2-том 246-бет), «Зергерлік өнер нақыштары» кітап-альбом. 2018 – 209 б. және 050107 – «Бейнелеу өнері және сызу» мамандығы бойынша типтік бағдарламалардың авторы және өзінің «Тұлғат» атты творчестволық жұмыстарының каталогын шығарды (2011).

Т.М. Қожағұловтың жетекшілігімен жаңа перспективалық бағыттта ғылыми – ізденіс жұмыстары жалғасын тауып, ЖОО студенттерді кәсіби көркемдікке даярлау мәселелері, живопистік білікті дамыту сұрақтары, живопистік көру, болашақ бейнелеу өнері мұғалімдерінің кәсіби құзырлығын дамыту т.б. және живопистің әртүрлі жанрларында творчестволық жұмыс істеу қолға алынған.

Т.М.Қожағұловтың ғылыми-педагогикалық қызметінің үлкен бір саласы — Қазақстандағы жоғарғы оқу орындары мен орта мектеп үшін оқулықтар мен оқу құралдарын, бағдарламалар жасау, оларды жарыққа шығару ісімен байланысты. Ғылыми еңбектері «Композиция пәнінде дәстүрлі дүниетанымның негізінде студенттердің шығармашылық қабілетін қалыптастыру» (1999), «Натюрморт» (2007), «Живопись кафедрасының студенттеріне дипломдық жұмыс орындауға арналған әдістемелік нұсқау» (2012) ,«Тұлғат» (2011), «Болашақ бейнелеу өнері мұғалімдерінің живопистік біліктерін дамытудың теориялық және практикалық тұрғылары» (2013) атты оқу құралдары, «Теоретические и практические аспекты развития живописных умений будущих учителей изобразительного искусства» (2010) монографиясы, қазақ, орыс тілдерінде жарық көрді. Бұл аталған еңбектер еліміздің суретші-ғалымдарынан өте жоғары деген баға алды.

Т.М.Қожағұлов көп уақыттан бері үлкен қоғамдық жұмыстар атқарып келеді. Ол ҚР Суретшілер одағының төралқа және секретариат мүшесі, республикалық «Мұқағали» журналының алқа мүшесі.

Тоққожа Мұқажанұлының ұзақ жылғы жемісті ғылыми педагогикалық, шығармашылық, қоғамдық еңбегі үкімет және қоғамдық ұйымдар тарапынан жоғары бағаланып, бірнеше рет марапатталған. «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығы (1998), Халықаралық Жамбыл атындағы сыйлық(1996), М.Мақатаев атындағы сыйлық (2008), ҚР БҒМ құрмет грамотасы, Абай атындағы ҚазҰПУ-нің құрмет грамотасы, «Үздік ұстаз»(2008), «Айырықша еңбегі үшін»(2016), төсбелгілерімен, 2-рет ҚР суретшілер одағының құрмет грамотасымен, ҚР көркем академиясының «Таранды великого эля» дипломымен, «Батыр шапағаты»(2017), «100 лет советской милиции»(2017) медальдарымен, Райымбек ауданының құрметті азаматы(2017), Абай ҚазҰПУ- нің 90-жылдығына арналған мерекелік медальмен, ҚР БҒМ «ҚР БІЛІМ беру ісінің ҚҰРМЕТТІ ҚЫЗМЕТКЕРІ», «Бейнелеу өнеріне сіңірген еңбегі үшін», «Ұлы елдің тарандысы» медальдарымен және «Өнер, мәдениет және спорт инстутына 50 жыл» мерекелік медалі сияқты дәреже мен атақтарды иеленген ғалым ұстаз.

Марапаттары

• «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығы
• Халықаралық сыйлық. Джамбула
• М.Мақатаев атындағы сыйлық
• Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Құрмет грамотасыатындағы ҚазҰПУ-дың Құрмет грамотасы
• «Үздік ұстаз» төс белгісі
• «Айырықша еңбегі үшін» төсбелгісі
• Қазақстан Республикасы Суретшілер одағының Құрмет грамотасы
• Қазақстан Республикасы Өнер академиясының «Таранды ұлы але» дипломы
• «Батыр шапағаты» медалі
• «Кеңес полициясына 100 жыл» медалі
• Райымбек ауданы Құрметті азаматы
• М.Мақатаев атындағы медаль
• Абай атындағы ҚазҰПУ-дың 90 жылдығына арналған мерекелік медаль
• «Бейнелеу өнеріндегі еңбегі үшін» медалі
• «Ұлы елдің тарандысы» медалі
• «Өнер, мәдениет және спорт институтына 50 жыл» мерекелік медалі