Турмалин
Турмалин — силикаттар класының борлы силикаттар тобына жататын минерал. Химиялық формуласы (N3, Са)(Мв, А1)6ӀВ3А135і6(0, ОН)30] Сингониясы — тригондық, кристалдары — бағана тәрізді, агрегаттары — сояу, радиал-сәулелі, талшықты. Түсі — қызыл (рубеллит), қара (шерл), көк (индиголит), жасыл (верделит), түссіз, жылтырлығы — шыныдай, каттылығы — 7—7,5; жіктілігі жоқ, меншікті салмағы — 2,90—3,25. Пегматиттерде, гидротермалық кендерде, метаморфиттер мен метасоматиттерде кездеседі. Турмалин зергерлік істе, радиотехникада, оптикада қолданылады.[3]
| Tourmaline | |
|---|---|
 Schorl Tourmaline | |
| Негізі | |
| Санаты | Минерал |
| Химиялық формуласы |
(Ca,K,Na,[])(Al,Fe,Li,Mg,Mn)3(Al,Cr, Fe,V)6 (BO3)3(Si,Al,B)6O18(OH,F)4 [1][2] |
| Ерекшеліктері | |
| Түсі | Most commonly black, but can range from brown, violet, green, pink, or in a dual-colored pink and green. |
| Кристал пішіні | Parallel and elongated. Acicular prisms, sometimes radiating. Massive. Scattered grains (in granite). |
| Сингониясы | Trigonal |
| Үгітіндісі | Indistinct |
| Агреттары | Uneven, small conchoidal, brittle |
| Моль шкаласы бойынша минерал қаттылығы | 7–7.5 |
| Streak | White |
| Үлес салмағы | 3.06 (+.20 -.06)[1] |
| Тығыздығы | 2.82–3.32 |
| Polish luster | Vitreous[1] |
| Оптикалық сипаты | Double refractive, uniaxial negative[1] |
| Refractive index | nω=1.635–1.675, nε=1.610–1.650 |
| Birefringence | -0.018 to -0.040; typically about .020 but in dark stones it may reach .040[1] |
| Pleochroism |
typically moderate to strong[1] Red Tourmaline: Definite; dark red,light red Green Tourmaline: Strong; dark green, yellow-green Brown Tourmaline: Definite; dark brown, light brown Blue Tourmaline: Strong; dark blue, light blue |
| Dispersion | .017[1] |
| Ultraviolet fluorescence | pink stones—inert to very weak red to violet in long and short wave[1] |
| Absorption spectra | a strong narrow band at 498 nm, and almost complete absorption of red down to 640nm in blue and green stones; red and pink stones show lines at 458 and 451nm as well as a broad band in the green spectrum[1] |
Дереккөздер
өңдеу- ↑ a b c d e f g h i Gemological Institute of America, GIA Gem Reference Guide 1995, ISBN 0-87311-019-6
- ↑ Mindat tourmaline group Accessed September 12, 2005. This website details specifically and clearly how the complicated chemical formula is structured.
- ↑ Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Қ 17 Геология/Жалпы редакциясын басқарған — түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайышов — Алматы: "Мектеп" баспасы" ЖАҚ , 2003. — 248 бет. ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — геология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |