Тұт тұқымдасы

Тұт тұқымдасы (Moraceae)[1] – қосжарнақты өсімдіктер; құрамында сүтті шырыны бар ағаш, бұта, кейде шөптер.

Moraceae
Қазбалық ауқымы: 80 Ma Cretaceous - Recent
Шах тұты
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Гүлді өсімдіктер
Табы: Қос жарнақтылар
Сабы: Раушангүлділер
Тұқымдасы: Moraceae
Gaudich., 1835
Genera

See text.

Негізінен тропиктік және субтропиктік аймақтарда кездесетін 80 туысы, 1,5 мыңдай түрі (кейбір мәліметтерде 50 туысы, 1000 түрі) бар.

Жапырақтарында бөбешік жапырақшалары болады, көпшілік түрінде олар өркенге кезектесіп орналасады. Гүлдері ұсақ, дара жынысты, күрделі гүлшоғырына топталған. Жемісі – сүйекше, біріккен жеміс (көп жағдайда гүлсерігі мен гүлтұғыры бірігіп өсіп кетеді).

Тұт тұқымдасының кейбір түрінің (інжір, сикомор, нан ағашы) жемісі жеуге жарамды; тұт ағашы жібек құртының қорегі болып саналады; сикомор, бруссонетия, хлорофорадан өте бағалы құрылыс материалдары, ал фикустан каучук алынады. Сондай-ақ сүт ағашынан (Brosіmum galactodendron) алынатын сүт шырыны тағам ретінде пайдаланылады.

Көпшілік түрі сәндік үшін өсіріледі, араларында улы түрі де кездеседі. Мыс., анчар ағашы (оның сүтті шырыны улы болғандықтан жергілікті тұрғындар аң аулауға шыққанда садақ жебесінің ұшына жағады).

Дереккөздер

өңдеу
  1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том