Таджуид

(Тәджуид бетінен бағытталды)

Таджуид (араб.: تجويد‎) сөзі араб тілінде сөзді әдемілеу, ділмарлық деген мағынада қолданылады, жалпы мағынасы Құранды дауыстап оқу ережелері. Сөз түбірі ж-у-д үш әріптен құралған, мағынасы жақсырақ қылу.

Мусхаф әл-Таджуид, Құранда таджуид ережелеріне сәйкес оқуды жеңілдету үшін әріптер түрлі түстермен жазылды.

Тәджуид Ислам тарала бастаған алғашқы кезеңдерден бастап дамыған, ұрпақтан ұрпаққа сабақтастықпен жалғасқан дәстүрі бар, шебер оқушылар меңгерген орындаушылық өнер болып табылады. Оның қарапайым оқуын бастауыш мектептер мен медреселерде үйретеді. Ислам ғұламалары Тәджуидке арнал классикалық араб тілінің фонетикасын егжей-тегжейлі түсіндірген көптеген трактаттар жазған. Бұларда дауыс үндестігі, дыбыстардың өзара ықпалдастығы мен үйлесімі, сөз тіркесі мен оның мағыналық екпініне, дауысты сәл үзу мен созған кезде дейді дұрыс алу, т.б. білімдер мен тәсілдерге көп көңіл бөлінген. Осылардың көмегімен оқудың айшықтылығына, әуезділігіне қол жеткізді.[1]

Араб әліппесі және грамматикасы өңдеу

 
Араб жазуы
ا    ب    ت    ث    ج    ح
خ    د    ذ    ر    ز    س
ش    ص    ض    ط    ظ    ع
غ    ف    ق    ك    ل
م    ن    هـ    و    ي
Тарихы · Транскрипция
Әлиф мақсура · Харакат · Һамза ء
Араб сандары · Нөмірлеу к · т · ө
Толық мақаласы: Араб грамматикасы

Араб тілінде 28 әріп бар.


Дауысты шығару өңдеу

Махариджул Хуруф деп аталатын дауысты шығарудың 17 нүктесі бар. Бұлар адамның тамағы, тілі, мұрны және басқа ауыз бөліктерінде орналасқан.

Жуан және жіңішке өңдеу

Созулары өңдеу

Сәкинәһ өңдеу

Мим сәкинәһ өңдеу

Мим әрпінің үстіне сукун харакаты қойылған уақытта ол мим сәкинәһ деп аталады.

Қалқала өңдеу

Қалқала дауыссыз дыбыстары бесеу: ق, ط, ب, ج және د


Тоқтау ережелері өңдеу

Тоқтау сигналдары, немесе румуз әл-ауқаф:

مـ -- тоқтау қажет

قلي -- тоқтау ұқыпты

ج -- тоқтауға болады

صلي -- тоқтамаған жақсы

لا -- тоқтамау шарт

Манералар өңдеу

Жүрек мәнері өңдеу

  • Сөз түбірін түсіну.

Сыртқы мәнерлер өңдеу

  • Дене, киім және отыратын орын тазалығына мән беру керек.

Дереккөздер өңдеу

  1. Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1

Кітаптар және журналдар өңдеу

  • Chapter in "The Art of Reciting the Qur'an" by Kristina Nelson, American University in Cairo Press (Cairo, NY) 2001.
  • “Theory and Practice of Tajwid,” Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics, IV, Leiden, Brill, 2007 (or still in press)

Сыртқы сілтемелер өңдеу