Уалбай Утмаханбетұлы Өмірбаев

Уалбай Утмаханбетұлы Өмірбаев (1960 жылы 7 мамырда Түркістан облысы, Ордабасы ауданы, Төрткүл ауылында дүниеге келген) — Қазақстандық математик-алгебраист, физика-математика ғылымдарының докторы.

Өмірбаев Уалбай Утмаханбетұлы
Туған күні	7 мамыр 1960 (1960-05-07) (64 жас)
Туған жері	Ордабасы ауданы, Төрткөл
Ғылыми аясы	математика

1973-1977 жылдары Алматыдағы Республикалық физика-математика мектебінде оқыған. 1977-1982 жылдары Новосібір мемлекеттік университетінің механика-математика факультетінің студенті болған. 1982-1985 жылдары Новосібір мемлекеттік университетінің аспирантурасында білім алған. 1986 жылы кандидаттық диссертациясын профессор И. П. Шестаковпен ИМ СО РАН (Новосибирск қаласы) сәтті қорғап шықты. 1995 жылы 01.01.06 — математическалық логика, алгебра және сандар теориясы мамандығы бойынша докторлық диссертациясын қорғайды. Бүгінгі күні (2006—2008 жж.) «Көп мүшелік алгебрасы, Пуассон алгебрасы және бос алгебраларды дифференциялдау және автоморфизмдер» атты ғылыми жобаға басшылық етуде.

Еңбек жолы

Еңбек жолын 1986-1989 жылдар аралығында әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың жоғары алгебра кафедрасының ассистенті болып бастаған. 1989-1991 жылдары ҚазҰУ-дың аға оқытушысы, 1991-1995 жылдары доценті атанған. 1995 жылы ғылым докторы дәрежесіне қол жеткізген. 1995-2001 жылдары М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетіндегі информатика кафедрасының меңгерушісі болған. 2001 жылдан бастап ЕҰУ-да Мұрағатталған 8 желтоқсанның 2012 жылы. алгебра және геометрия кафедрасының меңгерушісі(қолжетпейтін сілтеме) қызметін атқарып жүр. 2007 жылдан бері Детройттағы Уейн университетінде сабақ береді.

1993-2007 жылдар аралығында Испанияның Овиедо, Канаданың Манитоба, Бразилияның Сан-Паулу, АҚШ-тың Вашингтон, Мичиган, Кливлен, Майами университеттерінде, Францияның Марсель-Люмини атындағы математика орталығында, Германияның Макс Планка атындағы математика институтында дәріс оқыған.

2001 жылы жапон математигі М.Нагатаның, 2004 жылы ағылшын математигі П.Конның есебін шешкен.

Марапаттары

Күні бүгінге дейін талантты жас ғалымдарға арналған және ғылымның дамуына зор үлес қосқаны үшін Мемлекеттік стипендияларына,

• ҚР «Үздік оқытушысы» грантына ие болып,
• «Нұр Отан» ХДП-ның «Белсенді қызметі үшін»,
• ҚР Білім және ғылым министрлігінің «ҚР ғылымын дамытуға қосқан үлесі үшін»
• «ҚР білім беру ісінің үздік қызметкері» төсбелгі
• Америка математика қоғамының жоғары дәрежелі «Мур» сыйлығы
• ҚР Мемлекеттік сыйлығы

Отбасы

Үйленген, 4 баласы бар.

Ғылыми жұмысы

"Еркін алгебралардың, көпмүшелік алгебралардың және Пуассон алгебраларының Автоморфизмдері мен саралануы"тақырыбында ғылыми жобаның (2006-2008 жж.) жетекшісі болды. Нәтижесінде, кеңестік американдық математик Леонид Макар-Лимановпен бірге Пуассонның бос алгебраларын таза алгебралық тұрғыдан жүйелі түрде зерттеу басталды (бұрын Пуассон алгебралары тек геометриялық және физикалық тұрғыдан белсенді түрде зерттелген).

Бүгінгі таңда-ЕҰУ алгебра және геометрия кафедрасының профессоры. Л.Н. Гумилева.

У.У. Өмірбаевтың докторлық диссертациясы КСРО корреспондент-мүшесі Михаил Каргаполовтың шешілмеу дәрежесі > 2 еркін шешілетін топтарға кіру мәселесінің шешілмейтіндігі туралы мәселесін шешуге арналды. 2001 жылы ол И. П. Шестаковпен бірге Масаоши Нагатаның 3 айнымалыдан көпмүшелік алгебраларында жабайы автоморфизмдердің болуы туралы оң гипотезасын шешті. 2004 жылы Ө. Ө. Өмірбаев ағылшын математигі П. Конның еркін ассоциативті алгебралардың автоморфизмдері туралы белгілі мәселесін шешті.

• U.U.Umirbaev. The Nagata automorlihism is wild, liroc. Nat. Acad. Sci. USA, 100 (2003), No.22, 12561-12563 (with I.li.Shestakov).
• Umirbaev U.U.lioisson brackets and two generated subalgebras of rings of liolynomials. — Journal of the American Mathematical Society, v. 17 (2004), 181—196 (with I.li. Shestakov).
• U.U. Umirbaev. Tame and wild automorlihisms of rings of liolynomials in three variables — Journal of the American Mathematical Society, v. 17 (2004), 197—227 (with I.li. Shestakov).
• U.U. Umirbaev. The Strong Nagata conjecture — liroc. Nat. Acad. Sci. USA, v. 101 (2004), No. 13, 4352-4355 (with J.-T.Yu).
• U.U. Umirbaev. The Anick automorlihism of free associative algebras// J. Reine Angew. Math. v. 605 (2007), 165—178.

Сыртқы сілтемелер

• [1] Мұрағатталған 1 қарашаның 2013 жылы.
• [2](қолжетпейтін сілтеме)
• [3](қолжетпейтін сілтеме)
• [4]