Фотосинтездік белсенді радиация

Фотосинтездік белсенді радиация (ФБР) — жасыл өсімдіктер фотосинтез процесіне пайдаланатын күн энергиясының бөлігі. Өсімдіктердің көміртекті фотосинтетикалық бекіту қабілеті пигменттердің (хлорофилдердің тобынан) болуымен анықталады. Бұл пигменттер сәулелік энергияны 380— 710 нм толқын ауқымында байланыстырады. Оған Күннің барлық сәулелік энергиясының шамамен 44%-ы ғана кетеді, ал күн спектрінің қалған бөлігі жасыл өсімдіктер үшін энергия көзі бола алмайды. Мысалы, солтүстіктегі күңгіртқыл қанды және аралас ормандарда иін тірескен ағаштардың жантығы фотосинтездік белсенді радиацияның спектрлік талдауын өзгертіп, 1—2%-ын ғана өткізе алады. Өсімдіктердің фотосинтездік белсенді радиацияны ең көп пайдалануға бейімделуі жапырақтарының кеңістікте бағытталуынан көрінеді. Мысалы, жапырақтары тік орналасқан өсімдіктерде (астық тұқымдастар, қияқ- өлең) күн сәулесі таңертең және кешке толығырақ сіңіріледі. Жапырақтары көлденең орналасқан өсімдіктер (негізінен сциофиттер) тал түстегі күн сәулесін толық пайдаланады.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Экология және табиғат қорғау / Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов. – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002 жыл. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5