Футболдан 1966 жылғы әлем біріншілігі (финал)
Футболдан 1966 жылғы әлем чемпионатының финалында Англия мен Германия құрамалары кездесіп, ағылшындар 4:2 есебімен жеңіске жетті. Ойын 30 шілдеде Лондондағы "Уэмбли" стадионында өтті. Негізгі уақыт 2:2 есебімен тең аяқталды.
| Футболдан 1966 жылғы әлем біріншілігінің финалы | |||||||
.jpg) | |||||||
| Турнир | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
|
Негізгі уақыт 2:2 есебімен тең аяқталды | |||||||
| Дата | |||||||
| Стадион | |||||||
| Көрермендер |
98000 | ||||||
Матчқа дейін
өңдеуАнглия құрамасы бірінші рет финалға шықты. Немістер 1954 жылы финалға жетіп, Венгрияны 3:2 есебімен ұтқан болатын.
Финалға дейін ағылшындар Уругвай, Франция, Мексика, Аргентина, Португалия құрамаларымен кездессе, Германия тиісінше, Аргентина, Испания, Швейцария, Уругвай, КСРО құрамаларымен ойнаған-ды. Екеуі де финалға дейін ешкімнен жеңілген жоқ.
Финалдық матчқа Ұлыбритания ханшасы Елизавета құрметті қонақ ретінде келіп, ойынды бастан-аяқ тамашалады.
Матч
өңдеуМатчтың негізгі уақыты тең дәрежеде өтті. Әуелі 12-минутта неміс Хельмут Халлер есеп ашты. Қорғаушылардың бірі допты қайтарам деп дәл Халлердің аяғына салып берді — 0:1. Немістер ұзақ қуана алмады, 19-минутта Бобби Мурдың асырған айып добын Джеффри Херст қақпаға баспен дәл бағыттады — 1:1.
Екінші таймның 33-минутында Мартин Питерс қақпа алдындағы қарбаласта жеті метр жерден гол соғып, ағылшындарды алға шығарды.
Ағылшындар осы есепті ұстап тұра алмады. Соңғы минутта немістер айып добын орындауға мүмкіндік алды. Доп бірнеше рикошеттен соң Вебердің алдына келіп түсті. Вебер үш метр жерден қақпаны дәл көздеді — 2:2.
Бахрамовтың қателігі немесе УЭМБЛИ-ГОЛ
өңдеуКомандалар тағы да 30 минут ойнайтын болды. Қосымша таймдардың алғашқысында ағылшындар бірнеше шабуыл жасады. Сонның бірінде футбол тарихындағы ең даулы голдардың бірі соғылды. Оң қанаттан асырған допты Херст иеленіп алды да, қақпаға қатты соқты. Доп маңдайшаға тиіп, қақпа сызығының үстіне түсті де, қайта алаңға шоршыды. Қорғаушылардың бірі допты сыртқа қағып жіберді.
Ағылшын футболшылары "гол болды" деп төрешіге шағым жасады. Бас төреші қапталдағы көмекшісі Тофик Бахрамовпен ақылдасты да, "Гол! Ортадан бастаңдар!" деген белгі берді. Немістердің әлсіз қарсылығы еленбеді.
Ойын бітер тұста Херст тағы бір гол соғып, финалда хет-трик жасаған тарихтағы тұңғыш футболшы атанды — 4:2. Осылайша Англия құрама командасы бірінші рет Әлем чемпионы атанды.
Матчтан соң
өңдеуАғылшындар соққан үшінші гол көп жылдарға дейін дауласуға себеп болды. Футболдағы ереже бойынша, "гол деп есептеу үшін, доп сызықты толық кесіп өтуі тиіс" қой. Сол үшін де немістерді жақтайтын тарап әлі күнге дейін қапталдағы әзербайжандық төреші Т. Бахрамовты айыпты санайды. Өмірден өтерінің алдында "сол кезде расымен де гол болды ма?" деген сұраққа Бахрамов "Сталинград!" (Сталинград шайқасын меңзеген) деп бір ғана сөзбен жауап беріпті.
1996 жылы Оксфорд университетінің инженерлік бөлімі заманауи технологиямен Херсттің голын сараптамадан өткізіп, "гол болған жоқ" деген қорытындыға келеді.
Арада 43 жыл өткен соң
өңдеуОл кездегі ереже бойынша, тек финалдық матчта алаңда ойнаған футболшыларға ғана алтын алқа тағылатын еді. Кейін финалда алаңға шықпаса да, чемпионатқа құрама сапында барған футболшының бәріне де жүлде берілетін ереже күшіне мінді. Солайша ФИФА 1930-74 жж финалда ойнай алмаған көзі тірі чемпиондарды марапаттауға шешім қабылдады. Осылайша, 2009 жылы Лондонда 1966 жылы алтын алқа тимей қалған футболшыларды марапаттау рәсімі өтті.
Протокол
өңдеу| 30 шілде 1966 | ||||
 Англия
|
4:2 (қос. уақ.)[1] |
 ГФР
|
Уэмбли, Лондон | |
Джеффри Херст  18' 101' 120'Мартин Питерс 78'
|
(есеп) | Хельмут Халлер 12' Вольфганг Вебер 90'
| ||
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Қапталдағы төрешілер
|
Дереккөздер
өңдеу