Хабиболла Мир-Мұхамедоғлы Абдуллаев

Хабиболла Мир-Мұхамедоғлы Абдуллаев (31.8.1912, Қырғызстанның Ош қаласы іргесіндегі өзбек қыстағы, - 20.7.1962, Танжент қаласында қайтыс болды) - көрнекті өзбек геологы, геологиялық-минерал, ғылым доктары, профессор, Өзбек КСР Ғылым Академиясының және КСРО Ғылым Академиясының академигі Ташкенттегі Орта Азия университетінің геологиялық барлау факультетін бітірген (1935). Орта Азия геологиялық тресінің кен барлау партиясын басқарып, Ленгердегі вольфрам кен орындарын түбегейлі зерттеумен шұғылданды.

1939 жылы өзі зерттеген «Ленгер вольфрам кенінің геологиясы мен генезисі» деген тақырып бойынша кандидаттық диссертация қорғады. Бір жылдан кейін КСРО Жоғары білім комитетінің бұйрығымен Орта Азия индустрия институты кен факультетінің «Пайдалы қазбалар кафедрасының» доценті болып тағайындалды. Келесі жылы Орта Азия политехника институтының директоры, бірнеше айдан соң, Өзбекстан КП Орталық Комитетінің өндіріс бөлімінің меңгерушісі қызметін атқарды. Хабиболла осы жұмыстарды атқара жүріп,

• 1946 жылы «Орта Азияның шеелитке құнарлы қабаттары» тақырыбы бойынша доктары диссертация қорғады. Қаныш Сәтбаев өзбек ғалымын ерекше қадірлеп, оған моральдық қолдау көрсетіп отырған.
• 1951 жылы Хабиболланың монографиясындағы ғылыми тұжырымдар туралы Мәскеуге дейін жеткен айтыс-тартыста Сәтбаев Хабиболла ұсынған теорияны жақтады. БК(б)П Орталық Комитетінің ғылым мен жоғары оқу орындары бөлімінің сұрауына жауап бере отырып,
• 1951 жылдың 3 шілдесі күні, яғни жоғарыдағы айтыстан үш айдан кейін Мәскеуге, БК(б)П Орталық Комитетке жолдаған ресми хатында Сәтбаев Хабиболланың есімін атап, «Орта Азиядағы түсті металл кендерінің геологиясы мен петрографиясы бойынша ірі білімпаз» деген сипаттамамен одақтық ғылым ордасының құрамына сайлауға лайық кандидаттар тізіміне өзбек ғалымын да ұсынған.
• Үш жылдан соң Мәскеу ғалымдары Хабиболланың еңбегін Орталық баспадан көп таралыммен басып шығарып, кен барлауға ұсынды. Сол жылдарда ерекше құлшыныспен өнімді жұмыс істеген өзбек ғалымы бірнеше ғылым еңбектерін жариялады. Барлығы да алғашқы болжамын қорғап кеңейтуге, жаңа теорияны тереңдетуге арналған. Кейіннен Сәтбаев ескерткен ғылым шындық женді. Өзбекстан, Тәжікстан және Қырғызстанның кен барлаушылары Хабиболланың жаңа теориясын арқау етіп, Орта Азия аймағынан түсті металдардың (вольфрам мен қалайының, қорғасын мен мырыштың, сирек және бағалы металдардың) құнарлы қорларын тапты. Солардың ішінде қоры әлемдік ірі алтын кендерінің алдыңғы қатарында аталып жүрген, тәуелсіздік алған Өзбекстан мемлекетінің бүгінгі ең басты табыс көзі болып отырған Мұрынтаудың қымбат қазынасын іздеп табуда Хабиболланың жасаған және Сәтбаевтың қолдауына ие болған болжамы адастырмас темірқазықтай жетекші рөл атқарған.
• 1957 жылы Қытай Халық Республикасы геологтарының бірінші іс құрылтайына КСРО-дан Геологиялық министрі П.Я.Антропов бастаған делегация қатысқан. Осы сапарға Сәтбаев пен Хабиболла шақырылып, үш апта бойы Қытай елінде құрметті қонақ болған. Ғалым-геолог Хабиболла өмірінің соңғы (1958-1962) жылдарында Өзбекстан Ғылым Академиясының президенті болып еңбек еткен. Хабиболла Лениндік сыйлық лауреаты (1959).