Хаяо Миядзаки
Хаяо Миядзаки (жапон. 宮崎 駿, 5 қаңтар, 1941, Токио, Жапония) — Жапонияның режиссёр-аниматоры[1]. Исао Такахатамен бірге “Джибли Студиясын” (Studio Ghibli) ашқан. Псевдонимдері: Сабуро Акицу (秋津 三朗 Акицу Сабуро) немесе Тэрэкому (照樹務).
| Хаяо Миядзаки | |
| 宮崎 駿 | |
 Хаяо Миядзаки (2012) | |
| Жалпы мағлұмат | |
|---|---|
| Туған күні | |
| Туған жері | |
| Азаматтығы | |
| Мамандығы | |
| Белсенді жылдары |
1963 — қазіргі уақытқа шейін |
| Бағыты | |
| Марапаттары |
«Оскар сыйлығы» (2013) |
| IMDb | |
Өмірбаяны
өңдеуХаяо Миядзаки 5 қаңтар күні 1941 жылы дүниеге келді. Оның балашағы соғыс және одан кейінгі кезінде өтсе де, оның отбасы жақсы жағдайда өмір сүрген болатын. Дегенмен, оның анасы туберкулезбен ауырып, 1947 жылы емделуін бастады.
Хаяо мектепте оқыған кезде, Осаму Тэдзука суретшісі қазіргі кездегі жапон түрдегі “суреттердегі романдарға” (манга) бастау берді. Басында Хаяо дәл сондай комикстерді салуға армандаған, бірақ Жапониядағы алғашқы түсті мультфильмді көргенде (“Хакудзя-дэн” немесе “Ақ жылан туралы аңыз”, 1958 ж., реж. Т. Ябусита), комикс оның жанры емес екендігін түсінген.
Гакусюин университетінде экономика факультетінде оқыған. Жапон өнеркәсібі туралы диплом қорғап, университетті политолог және экономист ретінде бітірген.
Осыдан кейін “Тоэй” киностудиясында жұмыс алған. Мұнда ол 1963 ж. алғаш рет “Ванван Тю:сингура” немесе “Қырық жеті вассал-ит туралы повесть”мультфильмді жасауға қатысқан болатын.
Сонымен қатар, студияда Хаяо оның болашағына әсер тигізетін екі адаммен таңысқан: суретші-аниматор Акэми Ота (екі жылдан кейін олардың үйлену тойы болған) және режиссер Исао Такахата. Такахата аниматор профсоюзындағы председательдің орынбасары болған, ал Миядзаки бірден осы профсоюздың секретарі болып кеткен. 1965 ж. үйлену тойынан кейін, Хаяо Миядзаки Такахатаның фильм “Тайё:-но о:дзи Хорусу даибо:кэн” немесе “Батыл Күн ханзадасы” проектімен айналасуын бастады.
1971 ж. Такахата “Эй-про” студиясына Миядзакимен бірге кеткен. Мұнда олар “Люпен III” мультсериалдағы эпизодтармен, “パンダコパンダ Панда копанда” немесе “Үлкен мен кіші панда” және оның жалғасуымен “パンダコパンダ 雨降りサーカスの巻 Панда копанда, амэфури са:касу-но маки” немесе “Жаңбыр астындағы цирк” фильмдермен айналасқан.
1973 ж. Такахата мен Миядзаки Батыс әдебиеті бойынша телесериал жасау үшін, “Дзуйо Энтерпрайзес” студиясына көшкен. “Арупусу-но сё:дзё Хайдзи” немесе “Хайдзи” және “Хаха-о тадзунэтэ сандзэн ри” немесе “3000 миль алыстағы мамаға” түсіру үшін, олар Швейцария, Италия мен Аргентинаға сапар шеккен.
3 жылдан кейін Миядзаки студиядан кеткен, бірақ режиссер болып, “未来少年コナン Мирай сё:нэн Конан” немесе “Конан” мультсериалын шығарған. “Конан” мемлекеттік “Эн-Эйч-Кей” телекомпаниясының алғаш мультсериалы ретінде саналған.
Осыдан кейін Хаяо Миядзаки және Исао Такахата бірнеше киностудияға көшкен, ал 1985 ж. өз “Гибли” (“Ghibli” жапонша: “Дзибури”) студиясын ашқан.[2]
Хаяо Миядзакинің ең таңымал фильмдер: “千と千尋の神隠し Сэн то Тихиро но камикакуси” немесе “Елестер алып кеткендер”, “もののけ姫 Мононокэ-химэ” немесе “Мононоке ханшайым” , “ハウルの動く城 Хауру но угоку сиро” немесе “Жүретін сарай” және “となりのトトロ Тонари но Тоторо” “Менің көршім Тоторо” . “Елестер алып кеткендер” арқасында Миядзаки 2002 ж. Берлин кинофестивалінде жоғарғы марапатқа және 2003 ж. “Оскар сыйлығы” премиясына ие болды. 2013 ж. қыркуйекте өз карьерасының бітіуін жариалаған және шілдеде өзінің соңғы жұмысын “Жел нығаюы” немесе “風立ちぬ Кадзэ татину” шығарған.[3]
Шығармашылығы
өңдеуХаяо Миядзаки шығармашылығында ізгілік қасиеттерімен қатар, экологиялық тұжырымдама ерекше орын алады. Миядзаки фильмдерінің графикасы шынайылығы мен дәлділігімен ерекшеленеді. Миядзакимен жазылған әңгімелер жапон халқына байланысты болғанымен, шетелдіктердің де қызығушылығын тудырады. Сонымен қатар, Хаяо Миядзаки фильмдерінде оның ұшу аппараттарына деген сүйіспеншілігі байқалады — олар барлық картаналарда дерлік кездеседі. Баспасөз қызметкерлері Хаяоны жиі “жапондық Дисней” деп атайды. Хаяо Миядзаки көптеген толық метражды анимациялық фильмдерді жарыққа шығарды. Соған қоса, ол бірқатар мангалардың авторы болып табылады. 1994 жылы “Желді алқаптан келген Навсикая” мангасы үшін Жапондық мангакалар қауымдастығының марапатына ие болды. Жапонияда Миядзаки фильмдері көпшіліктің көңілінен шығып, сыншылар арасында да табысқа ие болды. “Елестер алып кеткендер” Жапония тарихындағы ең кірісі мол фильмге айналды, “Мононокэ ханшайымы” мен “Жүретін сарай” да өте танымал.
Осыған қарамастан, 2002 жылы “Елестер алып кеткендер” фильмі шыққынға дейін Жапониядан тыс Хаяо Миядзаки ерекше атаққа ие болған емес. Осы туындысы үшін 2002 жылы Алтын аю және 200З жылы Оскар сыйлығы сыйлығына иеленді. Оның фильмдерінің көпшілігі адамзаттың табиғат пен технологиялармен қарым-қатынасына негізделген. Бір сұхбатында "Режиссерлерден сізді кім тәнті етеді?" деген сұраққа, Хаяо Миядзаки Юрий Норштейнді (“Тұмандағы кірпі”) керемет суретші санайтындығын мойындады.
Миядзаки өзі үшін анимация әлемінде ең беделді тұлға ретінде мультипликациялық киноның совет режиссеры Лев Атамановсты (“Қар патшайымы”) есептейтіндігін айтады. 2013 жылдың қыркүйегінде Миядзаки өз мансабын аяқтау туралы шешім қабылдағанын жариялады. Оның сөзіне сүйенсек, “Жел күшеюде” Миядзакидың соңғы режиссерлік жұмысы болмақ. 2014 жылы қарашада кинематограф саласына қосқан үлесі үшін “Оскар сыйлығыға” ие болды.
Манга және басқа графикалық жұмыстар
өңдеу- Етік киген мысық (長靴をはいた猫 Нагагуцу о хаита нэко) — 1969
- Шөл адамдары (砂漠の民 Сабаку но тами) — 1969—1970 (Сабуро Акицу)
- Жанаурлардың қымбатты аралы (どうぶつ宝島 До:буцу такарадзима) — 1972
- Менің сіңіліме (妹へ Имо:то э) —поэма, 1982
- Жел алқаптарынан Наусикая (風の谷のナウシカ Кадзэ но тани но Наусика) — 1982-1994
- Хаяо Миядзаки коллекциясы (宮崎駿イメージボード集 Миядзаки Хаяо имэ:дзи бо:до сю:) — 1983
- Сюна саяхаты (シュナの旅 Сюна но таби) — 1983
- Ұшатын қайықтар ғасыры (飛行艇時代 Хико:тэй дзидай) — 1990
- Хаяо Миядзакинің жазба кітабы (宮崎駿の雑想ノート Миядзаки Хаяо но дзассо: но:то) —1992
- Батпақпен жабылған жолбарыстар (泥まみれの虎 Доромамирэ но тора) — 1998-1999
- Ганстың қайта келуі ( ハンスの帰還 Хансу но кикан) — 1994.[4]
Фильмдер
өңдеу- Конан (未来少年コナン Мираи сё:нэн Конан) – 1978
- Люпен III: Калиостро сарайы (ルパン三世カリオストロの城 Рупан сансэи Кариосуторо но сиро) - 1979
- Жел алқаптарынан Наусикая (風の谷のナウシカ Кадзэ но тани но Наусика) – 1984
- Ұлы детектив Холмс (名探偵ホームズ１ 青い紅玉（ルビー）の巻) – 1984
- Аспан сарайы Лапута (天空の城ラピュタ Тэнку: но сиро Рапюта) – 1986
- Менің көршім Тоторо (となりのトトロ Тонари но Тоторо) – 1988
- Кикинің жеткізу қызметі (魔女の宅急便 Мадзё но таккю:бин) – 1989
- Порко Россо (紅の豚 Курэнай но бута) - 1992
- Sora Iro no Tane (そらいろのたね) - 1992
- Nandarou ( なんだろう) – 1992
- Мононокэ ханшайым (もののけ姫 Мононокэ Химэ) – 1997
- Елестер алып кеткендер (千と千尋の神隠し Сэн то Тихиро но Камикакуси) – 2001
- Koro no Daisanpo (コロの大さんぽ) – 2001
- Kujira Tori (くじらとり) – 2001
- Хаулдың кезбе қамалы ( ハウルの動く城 Хауру но Угоку сиро) – 2004
- Балық Поньо (Ponyo on the Cliff by the Sea) (崖の上のポニョ Гакэ но уэ но Понё) – 2008
- Кокурико бөктерінен (Kokurikozaka kara) (コクリコ坂から Кокурико-Дзака Кара) – 2011
- Жел нығаюы (Kaze tachinu) (風立ちぬ Кадзэ: тачину) – 2013 [5]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ http://animemanga.ru/Biographies/miyazaki.shtml Хаяо Миядзаки
- ↑ http://miyazaki.otaku.ru/biorev/bio.htm Хаяо Миядзаки
- ↑ http://miyazaki-ru.livejournal.com/ Хаяо Миядзаки
- ↑ http://miyazaki.otaku.ru/biorev/rev.htm Хаяо Миядзаки
- ↑ http://miyazaki.otaku.ru/biorev/rev.htm Miyazaki