Хинин ағашы

Хинин ағашы, цинхона (лат. Cinchona) – рияндар тұқымдасына жататын өсімдік.

Хинин ағашы
Cinchona pubescens хинин ағашының гүлі
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Gentianales Тұқымдасы: Rubiaceae Кіші тұқымдасы: Cinchonoideae Тайпасы: Cinchoneae Тегі: Cinchona Карл Линней
Үлгілік түрі
Cinchona officinalis Карл Линней
түрлері
38 түрі белгілі

Хинин ағашы Оңтүстік Америкада, Анд тауларының (3300 м биіктікке дейін) баурайында өседі, 40-қа жуық түрі бар. Биіктігі 10 — 15 м, қарама-қарсы орналасқан, етжең жапырақтарының жиегі тілімденбеген. Ағаштың діңінде және т.б. бөліктерінде медицинада пайдаланатын хинин, цинхонин, т.б. алкалоидтар болады. 17 ғасырдан бастап, өзінің отанында хинин ағашын емдік мақсатта пайдалану үшін көп кескен. 19 ғасырда оның тұқымын жасырын Ява аралы мен Үндістан түбегіне әкеліп, сол жерлерде хинин ағашының плантациясы өсіріле бастаған. Қазіргі кезде хинин алудың әлемдік негізгі үлесі Индонезияға тиеді. Леджер хинин ағашы (С. offіcіnalіs), қызыл діңді хинин ағашы (С. succіrubra), т.б. түрлерінің будандары қолдан өсіріледі. Соңғы кезде хинин ағашын медицинада көп пайдалануға орай, олардың мәдени өсу орт-тары азая түсті.