Холируд сарайы

Холируд сарайы (ағылш. Holyroodhouse) — Шотландия елінің астанасы Эдинбургте орналасқан британ монархтардың ресми тұрағы. Атауы ағылшын-шотланд Haly Ruid («Киелі крест»)бұрмаланған сөзден шықты.

Аббаттық

Сарай тұрған аумақта бастапқыда 1128 жылы Шотландия королі Дәуіт I құрған августин орденінің Холируд аббаттығы орналасқан. XV ғасырдан бастап аббаттық тәж кигізу жорасы және патша отбасындағы тойларды ұйымдастыруға арналған орынға айналды. XVIII ғасыры негізгі ғимараттың шатыры қирады, қазіргі уақытта аббаттық жақсы қалпына келтірілген қирандылылар қатарында.

Сарай

XV ғасырдың аяғында аббаттық кезіндегі қонақ үй Шотландия королдерінің ресми емес тұрағына айналды. 1498-1501 ж. Яков IV қонақ үйдің орнына Шотландия астанасы Эдинбургке сияқты маңызды ренессанстық сарай салдырды. XVI ғасыры Холируд сарайы Мария Стюарттың тұрағы болды, әлі күнге дейін оның бөлмесінің интерьерлері сақталған. 1671—1679 ж. король Карла II-нің бұйрығымен ғимарат қайта қалпына келтірілді. Холирудта бірінші қуғындалудан (граф д'Артуа аталып жүрген кезде), 1830 жылғы Шілде революциясынан кейін де француз королі Карл X тұрған болатын.

Қазіргі уақытта сарай Ұлыбритания королевасының Шотландияға ресми сапарымен келгенде қолданады. Дәстүр бойынша королева жылына бір апта Холирудхаусқа келу керек. Мұнда королева Шотландияның бірінші министірін тағайындайды және королдік қабылдаулар өткізеді.