Хризоберилл (грек. chrysos — алтын және берилл) — күрделі аралас тотықтар тобына жататын минерал. Химиялық формуласы: BeAҚ2O4, құрамы (%): BeO — 19,8, AҚ2 O3 — 80,2, қоспалары: Fe2O3, TіO, Cr2O3.[1] Хромды хризоберилл александрит деп аталады. Ромбылық сингонияда кристалданады. Хризобериллдің кристалдық құрылымында бериллий иондары оттек иондарымен төрттік, ал алюминий иондарымен алтылық координацияда байланысады. Жеке кристалды қысқа призма, қалақ түрінде. Жасыл сары, жасыл, қоңыр, қызыл, кейде түссіз, шыныдай жылтыр, қатт. Моос шкаласы бойынша 8,5, тығызд. 3,5 — 3,8 грамм/куб сантиметр. Пегматиттерде, доломит мәрмәрлерінде, қорымдарда альмандин, берилл, биотит, т.б. минералдармен бірге кездеседі. Хризобериллден берилл алынады, александрит 1-кластық асыл тас саналады.[2]
