Цех

Цех (нем. Zunft) —

1) өндірістік кәсіпорынның белгілі бір өндірістік өнім немесе шикізат жасалатын (өндірістік цех) не көмекші материалдар дайындалатын, қызмет көрсету операциялары жүргізілетін (көмекші цех) құрылымдық бөлімшесі; белгіленген бір бұйымдарды жасап шығаратын немесе технологиялық үрдісінің белгіленген бір түрімен шұғылданатын өнеркәсіп орынының негізгі өндірістік бөлімшесі.

2) орта ғасырларда қалалық қолөнершілердің кәсіптер бойынша біріккен бірлестігі. Ортағасырлық қалалардың қалыптасу кезеңі 11 — 12 ғ-ларда Батыс Еуропада, Францияда, Англияда, Германияда, Италияда дүниеге келіп, 13 — 14 ғ-ларда толық даму кезеңіне жетті.

Түрлері

• Көмекші цех (орыс. Цех вспомогательный) — негізгі өндіріске немесе зауытқа түгелдей технологиялық қызмет ететін цех.
• Қыздырып қалыптайтын цех (орыс. Цех горяче штамповочный) — қыздырылған дайындаманы баспақта немесе тоқпақта қалыптап, соғылма (поковка) өндіретін цех.
• Құйманың негізгі бөлігі (орыс. Цех отливки основная) — құйманың тетік жасайтын бөлімі.
• Құрал-сайман цехы (орыс. Цех инструментальный) — қалып, соққыш, әр түрлі құрал жасайтын цех.
• Ұсталық цех (орыс. Цех кузнечный) - тоқпақта соғып, соғылма жасайтын цех.
• Ұсталық-баспақ цех (орыс. Цех кузнечно-прессовый) — гидравликалық баспақта соғып, соғылма жасайтын цех.
• Ұсталық-қалыптау цехы (орыс. Цех кузнечно-штамповочный) — ыстықтай қалыптайтын қос иінді баспақта жөне көлденең соғу машинасында қалыптап соғылма жасайтын цех.
• Суықтай қалыптайтын цех (орыс. Цех холодной штамповки) — қаңылтырдан, жолақтан, таспадан тетік жасайтын цех.