Шағалалы (өзен)

Шағалалы – Ертіс алабындағы өзен.

Шағалалы өзені
Сипаттамасы
Ұзындығы	234 км
Су алабының ауданы	9220 км²
Су алабы	Ертіс алабы
Су ағысы
Бастауы	Көкшетау қыраты
• Координаттары	52°48′44″ с. е. 68°33′21″ ш. б.52.81222° с. е. 68.55583° ш. б. / 52.81222; 68.55583
Сағасы	Шағалалытеңіз көлі
• Координаттары	54°00′01″ с. е. 69°46′46″ ш. б.54.00028° с. е. 69.77944° ш. б. / 54.00028; 69.77944
Орналасуы
Ел	Қазақстан
Аймақ	Солтүстік Қазақстан облысының Айыртау, Тайынша, Ақмола облысының Зеренді ауданы

 Басқа мағыналар үшін Шағалалы деген бетті қараңыз.

Географиялық орны

Солтүстік Қазақстан облысының Айыртау, Тайынша, Ақмола облысының Зеренді ауданының аумағы арқылы ағатын өзен. Ұзындығы 234 км, су жиналатын алабы 9220 км².

Бастауы

Көкшетау қыратынан басталып, Шағалалытеңіз көліне құяды.

Гидрологиясы

Негізгі салалары - Терісбұтақ (27 км), Қошқарбай (49 км), Ащыөзен (23 км). Алабы жоғарғы және орталығы бөлігінде Қопа көліне құйғанға дейін қыратты-төбелі, төменгі бөлігінде жазықты. Аңғары Қопа көліне дейін айқын қалыптасқан, көбінесе жәшік тәрізді, ені 10 — 15 м-ден 1 — 1,4 км-ге дейін өзгереді, жарқабағының биіктігі 10 — 15 м. Қопа көлінен төменде аңғары айқын байқалмайды, айналадағы ортамен тұтасып кеткен. Жайылмасы екі жиекті, орташа ені 0,1 — 0,2 км, енділеу жері 3 — 4 км (Қопа көлі маңында), суы мол жылдары 3 — 6 тәулік бойы биіктігі 0,7 — 1,3 м су басады. Арнасы ирелеңді, Қопа көліне дейін орташа биіктігі 1,2 — 1,3 м, сағасында 0,5 — 0,7 м. Жауын-шашын, жер асты суымен толығады. Көктемде 20 — 40 күндей тасып, жазғы-күзгі кезеңде сабасына түседі. Суының минералдары көктемгі су тасу кезінде жоғары ағысында 200 — 600 мг/л-ден төменде 300 — 700 мг/л-ге, жазғы сабалық кезеңде, 700 — 900 мг/л-ден 1000 — 1100 мг/л-ге дейін өзгереді. Орташа көп жылдық су өтімі Северный ауылы тұсында 1,42 м³/с., лайлылығы 600 — 700 г/м³. Өзен суы егістік, шабындық жерлерді суаруға, елді мекендерді ауыз сумен қамтамасыз етуге пайдаланылады.