Шағылыстыру
Шағылыстыру — күйлеген аналық малды аталық малмен табиғи және қолдан ұрықтандыру әдістері. Мал организмі толысқан кезде айғыр мен бие 3 жасында, бұқа мен қашар 15 — 18 айлығында, қошқар мен тұсақ 12 — 18 айлығында, қабан мен мегежін 10 — 12 айлығында тұңғыш рет шағылысқа қосылады. Малдың түлігіне, өнімнің түріне, жергілікті жағдайға , табынның құрамы мен мал санына қарай еркін аулада, үйірде, топта, кластық, қолдан Шағылыстыру әдістері қолданылады. Еркін Шағылыстыруда аталық мал үнемі табында, үйірде немесе отарда болады. Бұл аналық малдың жыныстық қабілетіне әсер етіп, күйлеуін тездетеді, әрі қысыр қалуы өте сирек кездеседі. 50 сиырға бір бұқа жіберіледі. Бірақ, бұл әдіс ірі табындарда есеп жүргізу және мал тұқымын асылдандыру жұмысын қиындатады, бұқа тез ариды. Аулада Шағылыстыру тәсілінде базда немесе аулада бір топ биеге асыл тұқымды айғыр қосады. Бірақ биелер мен айғырда таға болмауы тиіс. Ауладағы сиырлар мен қашарларға бұқа жазда екі рет — өріске шығарар алдында және өрістен келген соң, ал қыста малды серуенге шығарғанда қосылады. Үйірде Шағылыстыру жылқыны табында баққанда қолданылады. Мұнда айғыр үнемі үйірде болады. Топта Шағылыстыру тәсілі қой шағылыстырунда қолданылады, бұл үйірде Шағылыстыру тәсіліне ұқсас. Кластық Шағылыстыру тәсілі қой шағылыстырунда қолданылады, мұнда отардағы қой класқа бөлінеді де, оған қошқар таңдалады. Қолдан Шағылыстыру тәсілінде аталық малға жұп таңдауға, төлдеу есебін дұрыс жүргізуге малды дәрігерлік тексеруден өткізуге мүмкіндік береді. Оның кемшілігі — аналық малдың күйлегенін, әсіресе қыста дәл анықтау қиын.[1]
Сілтемелер
өңдеуДереккөздер
өңдеу- ↑ Қазақ Энциклопедиясы, 9 том 18 бөлім
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |