Шағырлы қалыптық құм кен орны

 Басқа мағыналар үшін Шағырлы деген бетті қараңыз.

Шағырлы қалыптық құм кен орны – Көкшетау қаласынан солтүстікке қарай 60 км жерде орналасқан. 1932 жылы табылғын жардың астын толтыруға қажетті балласт құм алынатын кен орны ретінде ашылған. 1947 жыл ы Г.И.Крылов осы түзілімдердің арасынан кварц құмын ашып, 1949 жылы оны қалыптық материал мен шыны өндіруге қажетті шикізат үшін пайдалану мүмкіндігі анықталған.

Шағырлы қалыптық құм кен орны
Ел	Қазақстан
Аймақ	Ақмола облысы
Ашылған уақыты	1932 жыл
Теңгерімдік қорлары	7,2

Жатыс сипаты

Кен орнының өнімді қат-қабаты ақ, ақшыл сұр, кейде ақшыл сары құмнан және 2,85 км² алаңды алып жатқан олигоценнің майда түйірлі, слюдалы құмынан тұрады. Өнімді қат-қабат жартылай сулы, қалыңдығы 7 м, құмы 1,1–9 м тереңдікте жатыр.

Құрамы

Құмының құрамында кварц (80–90%), дала шпаттар мен кремнийлі тау жыныстары бар. Барланған құмының түйірлік құрамы бірқалыпты, сығылу беріктігі 0,16 кг/см², отқа төзімділігі 1695–1780^°С. Құмынан шойын балқымаларын, қола мен жез құймаларын, құрғақ және ылғал күйіндегі алюминий құймаларын, тағы басқа қалыптауға жарамды қалыптар жасалады. Барланған қоры 7,2 млн. тонна шамасында.