Шақшақай тұқымдасы

(Шақшақай тұқымдастар бетінен бағытталды)

Шақшақай тұқымдасы (лат. Motacillidae) - Қазақстандағы 23 торғай тұқымдастардың біреуі. Шақшақай тұқымдастардың 6- 7 туысында 50-53 түр бар.

Шақшақай тұқымдасы
Buff-bellied pipit (Anthus rubescens)
Buff-bellied pipit (Anthus rubescens)
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Құстар
Сабы: Passeriformes
Кіші сабы: Passeri
Тұқымдасы: Motacillidae
Horsfield, 1821
Genera

Таралуы өңдеу

Шақшақай тұқымдастардың барлығы көбінесе құрлықта мекендейді. Сондай-ақ жазықтықта ашық үлескілерге және тауларда - шабындықтар, далалар, суқойма жағалары, орман шеті және ірі орман алаңдарына орайлас өмір сүреді. Жерде секектемей жүреді, тез жүгіре алады.Антарктида және кейбір мұхит аралдарынан басқа жер шарының барлығына таралған.

Биологиялық сипаттама өңдеу

Бұлар - шағын денелі (20-30 г), денесі созылыңқы сымбатты құстар. Басы - кішкене, тұмсығы - жіңішке және түзу - бастың ұзындығы шамалас. Жабын қауырсындарының реңі алуан түрлі, бірақ қанық емес. Аталықтары мен аналықтарының реңі көбінесе бірдей бола бермейді. Әуендері әжептәуір қарапайым, кейбір әуелеп жүріп ұзақ сайрайтын жадырақтарда ғана өте үнді және әдемі. Ұяларын әдетте жерге салады. Кейбір түрлері қалаларда өмір сүруге бейімделіп, ұяларды тұрғын үйлердің және басқа құрылыстардың шатыры астындағы қуыстарға салады. Салындыдағы 4-6 теңбілді жұмыртқаларды көбінесе аналығы 11-12 күн басады. Балапандарды ата-енелері ұяда 12-14 күнге дейін, ұядан ұшқан соң бірнеше күн қоректендіреді. Түрлердің көпшілігі бір жазда екі рет балапан өргізіп үлгереді. Бұл құстардың барлық түрі бунақденелілермен қоректенеді, өсімдіктекті азықтарды сирек пайдаланады. Қазақстанда 2 туыстан (жадырақтар және шақшақайлар) 15 түрдің өкілдерін кездестіруге болады.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Құстар. Мектеп энциклопедиясы, 2010, Ковшарь Анатолий Федорович, ISBN 978-601-282-168-0, 352 бет, Алматы: Атамұра