Сайрағыш құстар

(Passeri бетінен бағытталды)

Сайрағыш құстар (лат. Passeri) — торғайтәрізділердің отряд тармағы. Арғы тегі жоғарғы эоценнен, ал қазіргі туыстары жоғарғы олигоценнен белгілі. Сайрағыш құстардың морфологиялық белгілері жағынан айырмашылығы болғанымен, анатомиялық құрылымы жағынан бірдей. Бұлардың негізгі ерекшелігі — көмейінің төменгі бөлігінде дыбыс шығаратын органының құрылысы өте күрделі, сондықтан сан алуан үн шығарып, сайрайды. Сайрағыш құстар Жер шарында кең тараған (тек Антарктидада ғана кездеспейді), 57 тұқымдасы, 5 мыңнан астам түрі белгілі. Қазақстандағы 200-ден астам сайрағыш құстардың 190-ға жуық түрі республика жерінде ұя салады, бозторғай, қарлығаш, бұлбұл, мысықторғай, шөже шымшық, көктеке, сарыторғай, самырсын, қараторғай, шақшақай, т.б. құстар тобы белгілі. Сайрағыш құстардың көру мүшелері жақсы дамыған, жақсы естиді, бірақ иіс сезу мүшесі нашар дамыған. Әсіресе күрделі құрылысты ұя жасауы (мысалы, құрқылтайлар, айқабақтар, сандуғаштар, т.б.) назар аудартады. Сайрағыш құстардың өмір сүру ұзақтығы олардың дене мөлшеріне байланысты, мысалы, қарғалар орта есеппен 69 жыл, ал ұсақ торғайлар 11 — 25 жыл тіршілік етеді. Сайрағыш құстардың көптеген түрі ағаш зиянкестерін жеп пайда келтіреді, бақтарда әсемдік үшін жерсіндіріледі, қолда да ұсталады. Сондай-ақ, өсімдіктердің, әсіресе жеміс ағашының тұқымын таратудағы пайдасы ерекше.[1]

Сайрағыш құстар
Menura novaehollandiae
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Құстар
Сабы: Торғайтәрізділер
Кіші сабы: Passeri

Дереккөздер

өңдеу
  1. Қазақ энциклопедиясы, 7 - том