Шаһиншаһ немесе шаһаншаһ (парсы: شاهنشاه‎ ‎, «патшалардың патшасы» мағынасын береді) — ежелгі парсы (Ахемен әулеті мидиялықтардан алған), одан кейін ирандық патшалардың атағы.

Иранның соңғы шаһиншаһы — Мұхаммед Реза Пехлеви

Бұл атақ алғашқы рет Иранды билеп отырған Сасани әулетімен қабылданған, бірақ ол Ахемен әулетінің кезеңіндегі атақ «xšāyaθiya xšāyaθiyānām»-дан бастау алған. Сондықтан бірінші шаһиншаһ деп Ұлы Кирді атайды. Бұл атақ үзілістермен 2500 жыл бойы қолданыста болған. Соңғы шаһиншаһ Мұхаммед Реза Пехлеви 1979 жылы болған Иран ислам революциясының кезінде тақтан тайдырылды. Оның ұлы Реза Кир Пехлеви иран монархисттерімен заңды шаһиншаһ саналады.

Шаһиншаһқа ұқсас «Basileos Basileon» атағын Византиялық император Ираклий Сасанилерді жеңгеннен кейін алған.

Ахеменилерден кейін шаһиншаһ атағын алған әулеттер өңдеу

Әулет Мемлекет Билік жылдары
Сасани әулеті Эраншахр 226—651
Бағратилер әулеті   Ания патшалығы (Армения) 921—1045
Буилер әулеті Ирак пен Иран 978—1055
Селжұқ әулеті Ирак пен Иран 1037—1152
Сефеви әулеті   Иран 1501—1794
Хотаки әулеті Иран 1722—1729
Афшари әулеті   Иран 1736—1795
Зендтер   Иран 1782—1794
  Қажарлар әулеті   Ұлық Иран мемлекеті 1796—1925[1]
  Пехлеви әулеті   Иран Шаһаншаһ мемлекеті 1925—1979

Дереккөздер өңдеу

  1. 1943 жылға дейін таласты