Шынжырлы медресесі
Шынжырлы медресесі (қырымтат. Zıncırlı medrese, Зынджырлы медресе) — 1500 жылы І Меңлі Герей хан Салашықта салдыртқан медресе (бүгінде Бақшасарайдың маңы). Бұл медресе — Қырымдағы кеңестік кезеңнен қалған жалғыз тарихи медресе. Бұл есімді алдыңғы есіктің үстінде ілулі тұрған шынжырдан алды, соның салдарынан медресеге кіретіндердің бәрі бастарын июге мәжбүр.
| Шынжырлы медресесі | |
| қырымтат. Zıncırlı medrese | |
.jpg) | |
| Жалпы мәлімет | |
|---|---|
| Статусы |
|
| Орналасқан қала | |
| Мемлекет | |
| Ашылған уақыты | |
| Картада орналасуы | |
|
| |
.svg)
Координаттар: 44°45′02″ с. е. 33°54′39″ ш. б. / 44.75056° с. е. 33.91083° ш. б. (G) (O) (Я)
Қырымның даулы аумағын бақылайтын Ресей Федерациясында федералдық маңызы бар мәдени мұра нысаны болып табылады, Украинада даулы аумақ орналасқан халықаралық танылған шекаралары шегінде, ұлттық маңызы бар мәдени мұра ескерткіші болып табылады.
Сәулет өнері
өңдеуШынжырлы медресесінің ғимараты тастан тұрғызылған, төрт қабатты, бір қабатты, бұрын фонтаны болған ішкі ауласы бар (2007 жылы қалпына келтірілгеннен кейін, ауланың үстінен әйнек шатыр жасалған). Медресе ауласының периметрінде сүйір дарбазалар мен бағаналарға тірелген оншақты жартышарлы күмбездермен жабылған арқалы галереясы орналасқан. Галереяның үш жағында сүйір күмбездері бар тұрмыстық және білім беру бөлмелері орналасқан. Ғимараттың едәуір қатал сырты қамалға ұқсайды. Медресеге кіргендердің бәрі бастарын июі үшін жалғыз есік ойығында темір шынжыр ілініп тұр. Есіктің үстінде келесі жазу орнатылған:
| “ | Аса мейірімді Құдайдың көмегімен бұл мектепті Қажы Герей ханның ұлы Меңлі Герей хан салуға бұйрық берді, Құдай оның патшалығын ғасырдың соңына дейін жалғастыра берсін. 906 жыл. | ” |
Тарихы
өңдеу1914 жылы медресе аумағында ұлы қырым татар ағартушысы Ысмайыл Ғаспыралы жерленген.
1918 жылы қырым татар жазушысы, журналист, қоғам қайраткері, мұғалім — Әбіләкім Илмий Шынжырлы медресесінде география мұғалімі болып жұмыс істеді[1].
2007 жылы Түркия Шынжырлы медресесін және жақын маңындағы бірінші Қырым ханы I Қажы Герейдің дүрбенін қалпына келтіруге $ 2,75 млн бөлді[2].
2015 жылдың қазан айынан бастап «Шынжырлы медресесі» мектебі федералдық маңызы бар мәдени мұра болды[3].
Галереясы
өңдеу.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Қырым татар мәдениетінің қайраткерлері (1921—1944 ж.): Биобиблиографиялық сөздік. — Ақмешіт, 1999. Б. 100.
- ↑ Түркия Бақшасарайдағы ежелгі мұсылман ескерткіштерін қалпына келтіруге шамамен 3 млн доллар бөлді
- ↑ РФ Жарлығы