Шәуілдір

Түркістан облысы Отырар ауданының орталығы

ШәуілдірТүркістан облысы Отырар ауданындағы ауыл, аудан (1934 жылдан) және Шәуілдір ауылдық округі орталығы.

Ауыл
Шәуілдір
Әкімшілігі
Ел

 Қазақстан

Статусы

Аудан орталығы

Облысы

Түркістан

Ауданы

Отырар

Ауылдық округі

Шәуілдір

Тарихы мен географиясы
Координаттары

42°46′37″ с. е. 68°22′08″ ш. б. / 42.77694° с. е. 68.36889° ш. б. / 42.77694; 68.36889 (G) (O) (Я)Координаттар: 42°46′37″ с. е. 68°22′08″ ш. б. / 42.77694° с. е. 68.36889° ш. б. / 42.77694; 68.36889 (G) (O) (Я)

Бұрынғы атаулары

Қаракөншек

Уақыт белдеуі

UTC+5:00

Тұрғындары
Тұрғыны

10 439[1] адам (2023)

Сандық идентификаторлары
Автомобиль коды

13

Шәуілдір картада
Шәуілдір
Шәуілдір
Шәуілдір картада
Шәуілдір
Шәуілдір

Географиялық орны

өңдеу

Облыс орталығы – Түркістан қаласынан оңтүстікке қарай 72 км жерде, Арыс өзені мен Д. Алтынбеков атындағы канал бойында орналасқан.

Халқы

өңдеу
Саны (1999, 2009, 2021)[2][3]
1999 2009 2021 2021 2009-ға пайызбен Ерлер 2009 Ерлер 2021 2021 2009-ға пайызбен Әйелдер 2009 Әйелдер 2021 2021 2009-ға пайызбен
8561 8428 10195 121 4205 5097 121,2 4223 5098 120,7

Инфрақұрылымы

өңдеу

Кентте Оңтүстік Қазақстан археологиялық экспедиция базасы негізінде 1980 жылы «Отырар» мемлекеттік археологиялық қорық-мұражайы құрылды. Әбу Наср әл-Фараби атындағы Отырар-Арыстанбаб мұражай кітапханасы ұйымдастырылған. Мәдениет сарайы, 9 кітапхана, 2 мешіт, «Ақ барыс» спорт залы, «Қарлығаш» кинотеатры, «Жұлдыз», «Жібек жолы» мейрамханалары, «Барыс» мақта қабылдау пункті, Шәуілдір СЭС-ы, 6 орта, музыка, спорт мектептері, «Балдырған» бала бақшасы, «Бала өмір» емханасы, ауданы аурухана бар.

Шаруашылығы

өңдеу

Шәуілдірде 27 ӨК, 75 шаруа қожалықтары, 8 тұрмыстық қызмет көрсету, 3 сауда орны, нан, өсімдік майын шығару цехы, т.б. мекемелер жұмыс істейді.

Ауылдың атақты адамдары

өңдеу

Кенттен академик, Халық Қаһарманы Мұхтар Әлиев, академик Рахманқұл Бердібаев, Орта Азиядағы тұңғыш чекист, үш мәрте Қызыл Ту орденінің тұңғыш иегерінің бірі – Абдолла Жармұханбетов, Түркістан АКСР-і Халық Комиссарлар Кеңесінің Председателі Абылай Серғазиев, ақын жазушылар Саттар Асқарұлы Ерубаев, Көпен Әмірбеков, Әселхан Қалыбекова, Бекарыс Шойбеков, т.б. көптеген танымал, атақты адамдар шыққан. Шәуілдірден 8 км жерде ескі Отырар қаласы және Арыстан баб мешіті орналасқан.

Дереккөздер

өңдеу