Шәуілдір
Шәуілдір — Түркістан облысы Отырар ауданындағы ауыл, аудан (1934 жылдан) және Шәуілдір ауылдық округі орталығы.
| Ауыл | |
| Шәуілдір | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Статусы |
Аудан орталығы |
| Облысы | |
| Ауданы | |
| Ауылдық округі | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
42°46′37″ с. е. 68°22′08″ ш. б. / 42.77694° с. е. 68.36889° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 42°46′37″ с. е. 68°22′08″ ш. б. / 42.77694° с. е. 68.36889° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Бұрынғы атаулары |
Қаракөншек |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
10 439[1] адам (2023) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды |
13 |
Шәуілдір шекарасы
| |
Географиялық орны
өңдеуОблыс орталығы – Түркістан қаласынан оңтүстікке қарай 72 км жерде, Арыс өзені мен Д. Алтынбеков атындағы канал бойында орналасқан.
Халқы
өңдеу| 1999 | 2009 | 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Ерлер 2009 | Ерлер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Әйелдер 2009 | Әйелдер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 8561 | ▼8428 | ▲10195 | 121 | 4205 | ▲5097 | 121,2 | 4223 | ▲5098 | 120,7 |
Инфрақұрылымы
өңдеуКентте Оңтүстік Қазақстан археологиялық экспедиция базасы негізінде 1980 жылы «Отырар» мемлекеттік археологиялық қорық-мұражайы құрылды. Әбу Наср әл-Фараби атындағы Отырар-Арыстанбаб мұражай кітапханасы ұйымдастырылған. Мәдениет сарайы, 9 кітапхана, 2 мешіт, «Ақ барыс» спорт залы, «Қарлығаш» кинотеатры, «Жұлдыз», «Жібек жолы» мейрамханалары, «Барыс» мақта қабылдау пункті, Шәуілдір СЭС-ы, 6 орта, музыка, спорт мектептері, «Балдырған» бала бақшасы, «Бала өмір» емханасы, ауданы аурухана бар.
Шаруашылығы
өңдеуШәуілдірде 27 ӨК, 75 шаруа қожалықтары, 8 тұрмыстық қызмет көрсету, 3 сауда орны, нан, өсімдік майын шығару цехы, т.б. мекемелер жұмыс істейді.
Ауылдың атақты адамдары
өңдеуКенттен академик, Халық Қаһарманы Мұхтар Әлиев, академик Рахманқұл Бердібаев, Орта Азиядағы тұңғыш чекист, үш мәрте Қызыл Ту орденінің тұңғыш иегерінің бірі – Абдолла Жармұханбетов, Түркістан АКСР-і Халық Комиссарлар Кеңесінің Председателі Абылай Серғазиев, ақын жазушылар Саттар Асқарұлы Ерубаев, Көпен Әмірбеков, Әселхан Қалыбекова, Бекарыс Шойбеков, т.б. көптеген танымал, атақты адамдар шыққан. Шәуілдірден 8 км жерде ескі Отырар қаласы және Арыстан баб мешіті орналасқан.