Ырық бітік

Ырық бітік (Ïrq bitig, Ырқ битиг, The Book of Omens — Нышан кітабы) — шамамен IX ғ түркі бітігімен жазылған кітап. Ұйғыр қағандығы кезінде жазылған деп есептеледі. Өлшемі 13,75 х 8,75 см. Кітаптың басы мен аяғында қытайша Будда дініне арналған өлең жазылған. Қалған 58 бетте түркі бітік қағаз бетіне сиямен жазылған.

Табылуы

«Ырық бітік» қолжазбасының 12-беті

1907 ж А. Стейн Могао Үңгіріндегі мешіт қызметкерінен басқа қолжазбалармен бірге сатып алған. Қолжазба қазіргі Қытайдағы Гансу ауданының Дүнхуаң деген жерінен табылған. Қазір Британ музейінде (Лондон) сақтаулы. Коды: Or. 8212/161.

Ғылыми зерттелуі

Алғаш ғылыми зерттеуін В. Томсен жасады. 1951 ж. орыс түркологы С. Малов транскрипциясы мен орыс тіліне аудармасын жасады.

Әдебиеттер

• Thomsen V., Dr. M. A. Stein Manuscripts in Turkish «Runic» Script from Miran and Tun-huang — 1912. — P. 181—227.
• Малов С. Е. Памятники древнетюрской письменности. Тексты и исследования. — 1951. — P. 80 — 92.
• А. В. Преловский Каменные письмена. Древнетюркская поэзия VI—XII веков — Новый ключ, 2005. — ISBN 5-7082-0147-9.
• Кляшторный С. Г. Манихейский мотив в древнетюркской «Книге предзнаменований» — Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 2006.
• Книга уйгурских шаманов «Ырк Битиг».

Сілтемелер

• The International Dunhuang Project сайтынан Or.8216/161 кодымен іздегенде осы қолжазбаның сапалы суретін көруге болады Мұрағатталған 20 шілденің 2011 жылы.
• Көне түрік тіліндегі мәтін, латынша транскрипциясы мен қазақ тіліндегі аудармасы
• Транслитерациясы мен ағылшынша аудармасы