Эдинбургтық шарт

Эдинбургтық шарт — Франция мен Англия арасындағы бейбітшілік келісімшарты Эдинбург қаласында 6 шілдеде 1560 жылы жасалды, және Шотландияда ағылшын-француз қарсыластығының аяқталуы. Эдинбург келісімшарты шотланд тарихындағы бұрылыс болды: бұл шарт үщ жүзге созылған ағылшын-шотланд соғысының аяқталуына алып келді, Шотландияның Францияға дәстүрлі бағыты («Ескі одақ») және ағылшын-шотланд жақындасу дәуіріне жол ашты, 1603 жылы екі британдық мемлекеттерді бір монархтың қол астында бейбіт біріктіруге әкелді.

Мария де Гиз (1554-1560 жылдар) кезінде Шотландияда француздық үстемдігі 1559 жылдың басында Перте протестант көтерілісін туғызды, бұл тез арада бүкіл шотландық протестант революциясына айналды. Сол кезде ағылшын әскерлері елге енгізілді. Шотландия Англия мен Франция арасындағы ұрыс алаңына айналды. Жетекші ақсүйектер мен Шотландияның көптеген қалаларының бүлікшілердің жағына өту, сондай-ақ 1560 жылдың маусым айында Мария де Гизе қайтыс болуы революцияның жеңісін қамтамасыз етті. Діни соғыс қатері төнген Франция, Англиямен мәмілеге келуге мәжбүр болды.

Эдинбургтың маңында 1560 жылдың 6 шілдесінде қол қойылған бейбітшілік шартына сәйкес, ағылшын және француз әскерлері Шотландия жерінен кету керек болды. Шотландия королевасы Мария Стюарт Англияның тағына деген талабынан бас тартып, Елизавета I-ні Англияның патшайымы ретінде мойындауы керек болды. Франция мен Англия Шотландияның ішкі істеріне араласпауға уәде берді. Шарт Шотландиядағы протестантизм жеңісін бекітті және Ұлыбританиямен жақындастыруды нығайтты.

Мария Стюарттың Эдинбург келісімін ратификациялаудан бас тартқандығына қарамастан, 1560 жылы француз әскерлерінің Шотландиядан кетуімен ол іс жүзінде күшіне енді.

Шотландия өкілдерінің қатысуынсыз, шет мемлекеттер арасында көптеген жылдар бойы елдің дамуын дәйектейтін, Шотландия тарихындағы ең маңызды шарттардың бірі болып табылады.