Этникалық демография

Этникалық демография – этнография мен демография тоғысындағы ғылыми пән. Халықтың немесе ұлыстың (этностың) өсіп-өнуі ерекшеліктерін, олардың санының серпінін зерделейді. Э. д. өзінің зерттеулерінде негізінен этн. статистиканы, халық санағының материалдарын, арнаулы демогр. және этногр. мәдени-тұрмыстық зерттеу материалдарын, сондай-ақ басқа да ғылымдардың материалдарын, соның ішінде социологияның (әсіресе этн. социологияның), географияның (этногеографияның), психологияның (этнопсихологияның), этн. экологияның, антропологияның, медицинаның (соның ішінде халықтық медицинаның) зерттеулерін қамтиды. Э. д-ның қалыптасуына демогр. мінез-құлықтың көбінесе халықтың әдет-ғұрпымен байланысты екені, көптеген демогр. үдерістерді этногр. материалдарды пайдаланбайынша, демогр.-статист. деректерді белгілі бір ұлысқа байланыстырмайынша мүмкін емес екені септігін тигізді. Бұл әсіресе бала тууды зерттеу кезінде өте маңызды. Э. д. әлемнің түкпір-түкпіріндегі тұрғындардың және жекелеген халықтардың жыныстық толысу жасын, некелік байланысқа дейінгі ғұрпын, еркектер мен әйелдердегі дәстүрлі некелік жасын, неке мен некесіздікке үстем көзқарасты, некелесу шарттары мен оның негізгі нысандарын, отбасының түрлері мен нысандарын, әйелдің отбасындағы және қоғамдағы жағдайын, ерлі-зайыптылар арасындағы дәстүрлі қатынастарды, жыныстық ұятты, некеден тыс жыныстық байланыстарға, некесіз туған балаларға көзқарасты, балаға деген қажетсінуді, перзентсіздікке, баланың аздығына дәстүрлі көзқарасты, т.б. ескереді.