Этникалық экология

Этникалық экология — ғылыми пән. Ол адамдардың немесе олардың қоғамдастықтарының өзара қарым-қатынасы мен өзара ықпалын, соның ішінде этн. ұжымдардың табиғи және әлеум.-мәдени тіршілік жағдайларында олардың тіршілігін қамтамасыз етудегі дәстүрлі жүйелерінің ерекшеліктерін, қалыптасқан этноэкол. өзара байланыстардың адамдардың денсаулығына, этн. топтардың-өсіп-өнуіне ықпалын, олардың табиғи ортаны пайдалану өзгешелігі мен ортаға ықпалын, біршама тәуелсіз этноэкол. жүйелердің, этн. популяцияның қалыптасуы және жұмыс істеуі заңдылықтарын зерделейді. 20 ғ-дың ортасында Дж. Стюардтың (АҚШ) “мәдени экология” жөніндегі еңбегімен байланысты қалыптасты. Стюард пен оның ізбасарлары этн. топтар мен адамдардың басқа да ұжымдарының табиғи ортаға бейімделуі үдерістерін бақылап, оған “мәдениет ошағының”, ең алдымен оның “технологиялық базисінің” ықпалын және мәдениеттің ортаға біршама тәуелсіз басқа да элементтерін зерделеді. 20 ғ-дың 60-жылдары АҚШ-та “экологиялық этнография” дамып, басқа елдердегі зерттеушілерге елеулі ықпал етті. Этникалық экологияның этн. демографиямен байланысы негізінен этн. топтардың тіршілігін қамтамасыз етудің дәстүрлі жүйелерін және әсіресе қоныс аударушылардың жаңа жағдайдағы тіршілікке бейімделуін, мұның өзі олардың ауру-сырқауының құрылымына, өлім-жітімінің көрсеткіштеріне, туу көрсеткіштеріне әсер ететінін зерделеді. Этникалық топтардың табиғатқа қатынасын зерттеу қоршаған ортаны сақтауға да, қиратуға да бағытталған үрдістер мен дәстүрлерді бөліп көрсетуді көздейді. Өйткені мұның демогр. өсіп-өнуге де қатысы бар.