Якут Алмасты Аймағы

Якут Алмасты Аймағы – Якутияның батыс бөлігінде орналасқан алмасты өңір. Ол Орта Сібір таулы үстірті мен Вилюй ойпатындағы Анабар антиклизасының оңтүстік мен шығысын, Тунгус синеклизасының шығысын, Вилюй синеклизасының батысын, Вилюй, Оленок, Муна өзендері алаптарын қамтыған. Бұл аудан алмасты өңір ретінде танылуы 1953 жылы Вилюй өзені алабынан алмасты қорымдардың, 1954 жылы алмастың түп кенінің (“Зарница” түтігі) табылуымен байланысты. Мұндағы алмас кендері түпкі және қорымды болып бөлінеді. Алдыңғылары трапп интрузияларымен байланысты ультранегізді тау жыныстары қатарындағы кимберлит түтіктерінде (ортаңғы триас пен төменгі юра) орналасқан. Кимберлиттер мен ксенолиттердің бастапқы минералдарына: алмас, оливин, пироп, пикроильменит, ильменит, диопсид, т.б. жатады. Жарылыстардың қиылысқан жерінде орналасқан кимберлит түтіктерінің диаметрі 40 – 600 м, іргелес жатқан тау жыныстарымен жапсары тікшіл болып келеді. Кимберлит түтіктерінің үгілуінен түзілген қорымды кендердің аллювийлік (терассалық, аңғарлық), элювийлік, делювийлік типтері ұшырасады. Якут Алмасты Аймағының түп және қорымды кендері шоғырланған аудандарына: Кіші Батуобия, Далдын - Алакит, Жоғарғы Муна, Алдан, Оленок жатады. Кіші Батуобия дүние жүзінің ең ірі алмас кені “Мир” түтігі және олармен байланысты Ирэлээх, Кіші Батуобия аллювийлік қорымдары бар. Алмас кристалдарының орташа ірілігі 1 – 2 мм, салмағы 6,7 – 10 мг. Ірілігі мен таралуы біркелкі, октаэдр, ромбододекаэдр, куб пішіндес болып келеді. Түстері мөлдір (өте көп), жасыл сарғылт, күлгін, солғын қызыл, қоңыр қызыл алмас кристалдарының 1 м³ кимберлиттегі саны 1 – 24. Якут Алмасты Аймағынан “Якутияның 325 жылдығы” (54,14 карат), “Марья” (105,98), “Валентина Терешкова” (51,66), “Кенші” (44,62), “Үміт” (75), т.б. ірі алмас кристалдары табылған.

Якут - тау

Сілтемелер

• Аллювий
• Алмас
• Алдан