Ясенов Долқұн

Ясенов Долқұн, Үчқұн — ақын, жазушы, 1938 жылы, 25 сәуір Шығыс Түркістанның, Сүйдін қаласында дүниеге келген. 1956 жылы Үрімші қаласындағы филология факультетін бітірген. Сол жылы Ташкенттегі Орта Азия мемлекеттік университетінің журналистика факультетіне окуға түседі. 1961 жылы аталған университетті бітіpiп,

Шығыс Түркістанға оралады да, СУАР Жазушылар одағының «Тарым» журналында бөлім меңгерушісі болып жұмыс істейді. 1963 жылдан 1968 жылға дейін «ревизионист» ретінде Құмыл облысының Карамучка селосында айдауда болады. 1968 жылы Отанын тастап, жасырын түрде Қазақстанға келуге мәжбүр болады. Алматыда «Коммунизм туғи» (казіргі «Уйғур авази») газетінің редакциясында аға әдеби қызметкер, кейін адебиет және өнер бөлімінің меңгерушісі қызметін аткарды. 1999 жылы «Йеңи һаят» тәуелсіз газетінің Бас редакторы болды.

Шығармашылығы:

«Гүлнардың досы» (1971), «Tacтағы гүл» (1973), «Соқпақтар» (1976), «Өмір қоңыраулары» (1979), «Жер әуені» («Зов земли») (1982), «Туған жердің мейірі» (1986), «Жиектер» («Горизонты»,1988) сынды көптеген поэтикалық кітаптардың авторы. Бұлардан басқа оның қаламынан «Саадат», «Кәріз туралы повесть», «Соңғы сәтте», «Абдулла Розыбақиев», «Үнсіз өлім», «Сиқырлы аса», «Отан және жыр», «Туған жер қадірі», «Шөлдеу», «Керуен

жолы» сияқты лиро-эпикалық шығармалар туған. Өлеңдері өзбек тілінде («Отанға махаббат»), қара-қалпақ тілінде («Өмір қоңырауы») жеке кітап болып шыққан және қазақ, орыс, украин, түрік, авар тілдеріне аударылған.

Абайдың таңдамалы өлеңдерін ұйғыр тіліне аударып, «Көзімнің карасы» деген атпен жеке кітап етіп шығарған (1972). О.Сулейменов, Ж.Молдағалиев, М.Шахановтың және басқа қазақ ақындарының өлеңдерін аударған. Сонымен бірге Пушкиннің, Лермонтовтың, Твардовскийдің, Р. Гамзатовтың, Қ.Кулиевтін, С.Шипачевтің, Э.Вахидовтың, А.Ариповтың, басқа да бауырлас халықтар ақындарының өлеңдерін ұйғыр тілінде сөйлеткен.

1983 жылы «Жер әуені» атты поэмалар жинағы үшін Казақстан Жазушылар одағының Ілияс Жансүгіров атыдағы сыйлығына ие болды. 2003 жылы Халықаралық Нобель сыйлығының 100 жылдығына орай мерекелік алтын медальмен марапатталған. 1998 жылы Халықаралық ғылыми ағарту, өнер жане индустрия академиясының академигі болып сайланды (АҚШ, Калифорния).

Әдебиет

1. Қазақстан жазушылары: Анықтамалық/Құрастырушы: Қамшыгер Саят, Жұмашева Қайырниса - Алматы: «Аң арыс» баспасы, 2009 жыл