Қажы Мұхаммед хан
Қажы Мұхаммед хан (тат. Хаҗи Мөхәммәт хан, туған жылы белгісіз - 1423 немесе 1427) — Шибан әулетінен шыққан Жошы ұлысының ханы (1419), Түмен хандығының билеушісі (1420—1423/1427).
| Қажы Мұхаммед хан | ||
| Лауазымы | ||
|---|---|---|
| ||
| Ізашары | Қадырберді хан | |
| Ізбасары | Ұлық Мұхаммед хан | |
| ||
| Ізашары | Дәулет-шейх оғлан | |
| Ізбасары | Әбілқайыр хан | |
өңдеу  |
||
Шығу тегі және ұрпақтары
өңдеуҚажы Мұхаммед Шибанның жетінші ұрпағы. Шибан ұлысынының ханы Меңгу Темірдің шөбересі. Оның шежіресі келесідей: Шыңғысхан — Жошы — Шибан — Баһадур — Жошы Бұқа — Бадақұл оғлан — Менгу Темір — Бекқұнды — Әли оғлан — Қажы Мұхаммед. Генеалогияға сүйене отырып Қажы Мұхаммедті:
- Алтын Орда ханы Болат Темір мен Әлібектің шөбересі.
- Алтын Ордалық хандар Қағанбек пен Арабшахтың жиені.
- Мұхаммед Қожа бин Қағанбектің немерелес бауыры.
- Хиуа ханы Мұстафаның (1446— 1461) немерелес ағасы
- Әбілқайыр ханның немерелес ағасы
- Жұмадық ханның туысы деген қорытынды жасауға болады. Тауарих-и гузиде нусрат намада Қажы Мұхаммедтің үш ұлы: Сайидек хан, Махмұдек хан және Шиба Ғази бар делінген. Сайидектің шөбересі қасымдық хан Шах Әли II (1535 қайтыс болған). Өз кезегінде Махмұдектің ұрпақтарының қатарына Үлкен Орда және Сібір хандығының негізін салушы Ибақ, қазан ханы Мамүки, сібір ханы Ағалақ жатады.
Әдебиет
өңдеу- Почекаев Р. Ю. Цари ордынские. Биографии ханов и правителей Золотой Орды. — СПб.: Евразия, 2010. — С. 194—199. — 408 с. — 1,000 экз. — ISBN 978-5-91852-010-9.
- Трепавлов В. В. История Ногайской Орды. — М.: Восточная литература, 2002. — С. 93, 95. — 752 с. — ISBN 5-02-018193-5.
- Сафаргалиев М. Г. Распад Золотой Орды. — Саранск: Мордов. кн. изд-во, 1960. — С. 195—208. — 279 с. — 1,500 экз.
- Тизенгаузен В. Г. XXV. Из летописи Бедреддина Элайни // Сборник материалов, относящихся к истории Золотой Орды. — СПб.: Типография Императорской Академии наук, 1884. — Т. I. Извлечения из сочинений арабских. — С. 533—534. — XVI, 564 с.